Oct 30

Нақшаи Ландан барои гирифтани “бале” аз Аҳмадшоҳ дар як пазироии расмӣ!

Аҳмадшоҳ Султон Аҳмадшоҳи Қоҷор, шоҳи вақти Эрон, ки ба одати султонҳои қоҷория ба сафари Урупо рафта буд, аз 29 октябр то аввали ноябри соли 1919 мелодӣ, дар Ландан мавриди пазироии бодабдаба ва бесобиқаи мақомоти баландмартабаи Инглистон қарор гирифт, ва далели он имзои Қарордоди 9 август (1919) давлати Инглистон бо Вусуқуддавла, райиси вазирони вақт буд, ки ҳанӯз ба дасти Маҷлис нарасида буд ва инглисиҳо мехостанд ба сурате рафтор кунанд, ки таъйиди ин Қарордодро дар зиёфтаҳои расмии Ландан аз забони Султон Аҳмадшоҳ берун бикашанд ва санади Қарордод диҳанд ва муқаддамоти иҷроии онро фароҳам созанд.      Ҷорҷи V, подшоҳи вақти Инглистон, ки тибқи нақша аз Аҳмадшоҳ пазироӣ кард Вусуқуддавла ва ду нафар аз вазиронаш бо гирифтани пули нақд ба унвони ришва ин Қарордодро имзо карда буданд, ки ба мӯҷиби он идораҳо ва артиши Эрон дар контроли инглисиҳо қарор мегирифт, ки дастмузди ин инглисиҳо ҳам бояд аз хазонаи Теҳрон пардохт мешуд. Илова бар ин, бо пули Эрон ҳар навъ аслиҳа ва муҳиммот, ки афсарони инглисӣ назар медоданд, бояд барои артиши Эрон харидорӣ мешуд ва чун Эрон пули лозим барои ин пардохтҳоро надошт, қарор буд ин пулро Инглистон ба сурати вом ба Эрон бидиҳад ва барои истеҳлоки он гумрукот ва манбаъҳои дигарро, ки даромад доштанд дар ихтиёр бигирад ва бо ин Қарордод, Инглистон бо таваҷҷӯҳ ба канор рафтани Русия аз саҳнаи Эрон дар пайи Инқилоби Октбяри соли 1917, моликулрақиби ватани мо мешуд.      Лорд Ҷорҷ, сарвазири вақти Инглистон Дар зиёфатҳои расмӣ, ки Ҷорҷи V, подшоҳ ва Лорд Ҷорҷ сарвазири вақти Инглистон ҳам ҳузур доштанд, мақомоти инглисӣ дар нутқҳои расмии худ Қарордоди 9 августро омили Иттиҳод, таҳкими дӯстӣ ва ҳамкории ду давлат қаламдод карданд ва билохира дар яке аз ин зиёфатҳо аз забони Султон Аҳмадшоҳ ҷумлаеро, ки мехостанд ҳозирон бишнаванд берун кашиданд, ки дар он талвеҳан ва ба гунае ғайримустақим аз чунон қарордоде ибрози хурсандӣ карда буд. Инглисҳо ҳамин ишораро санади қатъиёт ёфтани Қарордод қарор доданд ва яктарафа ба иҷрои он пардохтанд ва ...     Султон Аҳмадшоҳ, ки бар хилофи бештари султонҳои қоҷор, фарде нисбатан огоҳ аз масоил ва умур буд, баъдан борҳо гуфта буд, ки мутаваҷҷеҳи ин фиреби инглисиҳо буд ва “бале”-ро нагуфт, зеро ҳаққи гуфтани онро ҳам надошт. Вай танҳо аз дӯстии ду миллат ва таҳкими ин дӯстӣ ибрози хурсандӣ карда буд, ки таърифи умумӣ аст. Муаррихон, Аҳмадшоҳро марде ватандӯст тавсиф кардаанд, вале дар замони ӯ, Эрон аз як бӯҳрон берун наёмада дар бӯҳрони дигаре фурӯ мерафт ва даромади давлат ба иллати одат надоштани эрониён ба додани молиёт наздик ба сифр буд.

Маросими ёдбуди Мавлавӣ

30 октябри соли 1957, маросими ёдбуди Мавлавӣ, сӯфии бузург ва шоири орифи бошукӯҳи тамом дар Теҳрон баргузор шуд. Мавлоно Ҷалолиддин Муҳаммади Балхӣ, мутахаллис ба Мавлавӣ соҳиби Маснавӣ дар соли 1207 мелодӣ, дар Балхи Хуросон, яке аз марказҳои бузурги фарҳанг ва адабиёти форсӣ ва тамаддуни эронӣ ба дунё омада ва дар соли 1273 дар Қуня (Туркияи имрӯза) даргузаштааст. Маснавии вай ҳовии беш аз 26 ҳазор байт шеър аст, ки вусъати андеша ва сафои вайро инъикос месозанд. Мавлавӣ дар сурудани шеър, адои мақсуд бар зинатҳои лафзӣ тарҷеҳ доштааст. Ҳама ҷо бар зидди худписандӣ, ғурур, ҷоҳ, зоҳирдӯстӣ ва риё буда ва таъкид бар роҳнамоӣ ва наҷоти башар доштааст.

Зодрӯзи Федор Достоевский

Федор Достоевский, адиби машҳури рус ва яке бунёдгузорони сабки навини нигориши достонҳои кӯтоҳ, 30 октябри соли 1821 ба дунё омад. Достонҳои кӯтоҳ дар ду даҳаи охири қарни 20 бори дигар мавриди таваҷҷӯҳи хос қарор гирифтааст ва далели он эҳтимолан камҳавсала шудани мардум ба хондани достонҳои тӯлонӣ бояд бошад.

Зодрӯзи доктор Ҷаҳонгир Бобо, меъмори эронитабори неруи атомии Ҳинд

тасвири доктор Ҷаҳонгир Бобо Доктор Ҷаҳонгир Бобо, донишманди эронитабори атомии Ҳинд 30 октябри соли 1909, дар як хонаводаи порсӣ дар шаҳри Мумбаи (Бомбей) ба дунё омад. Вай ки таҳсилкардаи Инглистон дар илми физика буд, дар замони таҳсил муваффақ ба кашфи қисматҳои кашфнашудаи нурҳои атомӣ шуд. Ҷаҳонгир пас аз фароғат аз таҳсил, дар ҷараёни ҷанги ҷаҳонии дувум ба Ҳинд бозгашт ва ба таҳқиқоти худ дар риштаи физикаи атомӣ идома дод ва талош кард, то дар бунёди Тата як маркази таҳқиқоти атомӣ бо ҳадафи сохтани корхонаи барқи атомӣ доир шавад ва корномаи Сирус такмил гардад. Доктор Бобо пас аз истиқлоли Ҳинд, Неҳру сарвазири ин кишварро водор ба қабули тарҳи худ кард, ки Ҳинд бояд дар илму технология истиқлоли комил дошта бошад. Ӯ баъдан ба раёсати институти энергетикаи атомии Ҳинд мансуб шуд ва дар ин симат муқаддамоти атомӣ кардани Ҳиндро фароҳам сохт. Доктор Ҷаҳонгир Бобо дар авҷи пирӯзӣ ва шӯҳрат дар соли 1966, дар ҷараёни суқути як ҳавопаймои Боинг 707 Эйр Индиа дар кӯҳҳои Алп кушта шуд. Дар ин сонеҳа 116 тани дигар ҳам ба ҳалокат расиданд. Доктор Бобо ҳангоми марг 57 сола буд.

Солгарди даргузашти Ҷаҳонгир, императори форснависи Ҳинд – оғози фаъолияти инглисиҳо дар Ҳиндустон

Ҷаҳонгиршоҳ, императори гурконии Ҳинд, 28 октябри соли 1627, дар синни 58 солагӣ даргузашт. Вай писари Акбаршоҳ буд. Ҷаҳонгир буд, ки ба компании Ҳинди шарқӣ иҷозати фаъолияти бозаргонӣ дар бандарҳои шарқии Ҳиндро дода ва надониста дарвозаи вуруд ба Ҳиндро ба рӯи истеъморгарони инглисӣ кушода буд.     Ба навиштаи муаррихон, Меҳриниссо ҳамсари эронии ӯ, ки мушовири аршади шавҳар дар умури сиёсӣ буд, Ҷаҳонгиршоҳро аз додани ҳар гуна иҷозат ба урупоиён манъ карда буд ва гуфтаи худ, ки ҳамаи урупоиён аз қамоши португалиҳо ҳастанд, ки Гоаро тасарруф кардаанд ва берун намераванд. Ҷаҳонгиршоҳ, ки марде камрӯ буд, бо вуҷуди исрори Меҳриниссо ҳозир ба пас гирифтани қавли худ ба инглисиҳо, ки барояш як ҳадяи зебо оварда буданд, нашуд.     Ҷаҳонгиршоҳ, ки дар айни ҳол як нависандаи моҳир буд, китобе ба забони форсӣ навишта, ки қарни гузашта ба чоп расидааст. Дар он замон форсӣ, забони расмӣ ва идории Ҳиндустон буд. Ҷаҳонгиршоҳ дар Лоҳур дафн шудааст ва пас аз вай писараш Шоҳҷаҳон императори Ҳинд шуд.

Рӯзе ки Маскав бомбаи гидрогении 58 мегатоннаӣ озмоиш кард ва дунболаи кор ...

30 октябри соли 1961, донишмандони атомии шӯравӣ даст ба анҷоми нерумандтарин озмоиши ҳастаии ҷаҳон заданд ва як бомбаи гидрогении 58 мегатоннаиро тарконданд. Ин, нерумандатарин озмоиши ҳастаӣ дар таърихи башар ба шумор омадааст. Донишмандони атомии шӯравӣ як бомбаи сад мегатоннаиро ҳам омода карда буданд, вале таконҳои ҳамон бомбаи 58 мегатоннаӣ ононро аз анҷоми он озмоиш мунсариф кард. Озмоиши бомбаи 58 мегатоннаӣ дар наздикии Қутби Шимол ва як ҳафта пас аз як озмоиши 30 мегатоннаӣ анҷом шуд. Русҳо пас аз огоҳ шудан аз дастуруламали маҳрамонаи Эйзенҳауэр, ки дар 30 октябри соли 1953 содир шуда буд ва дар он ба вазорати мудофиа, мудирони лабораторияҳои атомӣ ва дастгоҳҳои иттилоотии ин кишвар таъкид шуда буд, ки барои муқобилат бо таҳдиди камунистҳо бояд сохт ва такомули силоҳҳои атомии Омрико идома ёбад, бар суръати сохт ва такмили чунин силоҳҳо афзуданд. Маълум нест, ки ин бахшномаи маҳрамона дар чи замоне ба дасти ҷосусони Маскав афтода буд. Дар октябри соли 2008, низ Владимир Путин, Презденти Русия дастур дод: аз он ҷо, ки рӯйдодҳои ахир нишон дод, ҷаҳон амн нест ва дар ин ҷаҳон ҳанӯз неруҳое ҳастанд, ки чашми дидани Русияро надоранд ва аз таҳдиди он даст намебардоранд, силоҳҳои атомии Русия навсозӣ, такмил ва силоҳҳои ҳастаии наве сохта шаванд. Як рӯз пас аз озмоиши гидрогении 58 мегатоннаӣ, октябри соли 1961 Маскав, парламенти иёлатии Ню Йорк аз нигаронӣ сохтани паноҳгоҳ аз ҳамлаи ҳастаиро дар он иёлат иҷборӣ кард. Тибқи ҷузваҳое, ки як ҳафта пас аз он таркиш дар Омрико миёни мардум паҳн шуд, ишора шудааст, ки нуфузи нурҳои хатарнок аз ҳамлаи атомӣ ба дохили замин ва об кам аст ва бинобар ин, мардум пас аз шунидани занги хатар бояд ба туннелҳои зеризаминӣ, ки эҷод ва бо тоблуи зард мушаххас хоҳад шуд, паноҳ бибаранд ва дар фазои боз намонанд, ки маводи радиоактивӣ дар ҳаво пароканда ва барои муддате боқӣ хоҳад монд. Қудрати ҳастаӣ – мушакии шӯравӣ даҳҳо сол як омили боздорандаи Ғарб ва боиси нигаронии ҳадиди ин блок буд. Лизо, пас аз фурӯпошии шӯравӣ, талошҳои гуногун аз сӯи ҷиноҳи Ғарб сурат гирифт, то силоҳҳои ҳастаии шӯравӣ, ки дар ихтиёри Русия қарор гирифтаанд, ба ҳадди ақал бирасанд, вале густариши НАТО то Балтикаи шӯрвӣ ва кӯмаки Омрико ва Иттиҳодиия Урупо ба тағйири давлатҳо дар Украина ва Гурҷистон русҳоро мутаваҷҷеҳи воқеият карда ва ба худ овардааст. Воқеиятҳои марбут ба фурӯпошии шӯравӣ ҳанӯз дар пардаи шакку шубҳа аст ва маълум нест, ки чаро пажӯҳишгаре пайдо намешавад, ки дар ин замина таҳқиқи амиқ кунад ва натоиҷро ба иттилоъи ҷаҳониён бирасонад. Иттилоъи ҷаҳониён аз фурӯпошии шӯравӣ то кунун, аз чорчӯби Эъломияҳои давлатӣ, ки ҳамон замон ба расонаҳо дода шуда буд, хориҷ нашудааст. Ин вазъият собит мекунад, ки бархе аз давлатҳо моил ба анҷоми чунин таҳқиқе нестанд!.

Ҳадяи муаллиф Ин сайти мустақил ва озод, ҳадяи ночизи муаллифи он ба ҳамаи эрониён, эронитаборҳо ва порсизабонон аст, ки эшонро аз ҷон азизтар дорад; ва хидмате меҳанӣ ва омӯзишӣ, ки хидмат ба Меҳан, ҳамватанон ва эронитаборҳо як вазифа, рисолат ва қарзе аст, ки бояд шариф ва халалнопазир бошад ва дар роҳи анҷоми вазифаи меҳанӣ ниёз ба ҳимояти моддии эҳдоӣ набояд бошад ва нахоҳад буд. Интихоби мавзӯъ барои нигориш ва пешниҳод дар сайт назари шахсии муаллиф аст.