Iranians History on This Day

روز و ماه خورشيدي و يا ميلادي مورد نظر را انتخاب و كليد مشاهده را فشار دهيد

ميلادي

خورشيدي

6 فوريه

جستجو:

هديه مولف

اين سايت مستقل و بدون كوچكترين وابستگي؛ هديه ناچيز مولف كوچك آن به همه ايرانيان، ايراني تبارها و پارسي زبانان است كه ايشان را از جان عزيزتر دارد ؛ و خدمتي است ميهني و آموزشي كه خدمت به ميهن و هموطنان تكليف و فريضه است كه بايد شريف و خلل ناپذير باشد و در راه انجام تكاليف ميهني نياز به حمايت مادي احدي نبايد باشد، و نخواهد بود. انتخاب موارد براي نگارش و عرضه در سايت نظرشخص مولف است.

لينک به اين صفحه

ايران

بخشودگی فرماندار فارس و جنگ با عثمانی بر سر ارمنستان و شکست ارتش عثمانی در 6 کیلومتری ایروان از ارتش ایران

ششم فوریه 1745 (17 بهمن ماه 1123) نادرشاه «محمدتقی شیرازی» فرماندار وقت فارس را که نافرمانی کرده بود پس از دستگیری مورد بخشودگی قرارداد و مشاور خود کرد.
     محمدتقی شیرازی (محمدتقی خان) که قبلا به دستور نادرشاه با دو لشکر فارس و کرمان به مَسقَط و بحرین رفته و امیران عُمّان و بحرین را که اواخر عهد صفویه و با استفاده از ضعف دولت مرکزی به نوعی نافرمان شده و راه استقلال در پیش گرفته بودند سرکوب کرده بود در بازگشت به شیراز، به شکلی سَرکش شده بود که مغلوب نادرشاه شد و چون پوزش خواست، نادر او را نظر به خدمات پیشین وی به کشور و داشتن معلومات استراتژیک بخشید و با خود به جنگ با عثمانی بُرد که همان سال روی داد.
     در این جنگ که در ناحیه مُرادتپه (6 کیلومتری شهر ایروان) صورت گرفت، سپاه عثمانی که به قصد تصرف ارمنستان شمالی، تا ایروان پیش آمده بود بسختی شکست خورد. ارمنستان در سابق تا دریاچه وان امتداد داشت و به سرزمینی که امروزه جمهوری ارمنستان نام دارد، ارمنستان شمالی گفته می شد.

نقل اين مطلب بدون ذکر نشاني پايگاه و نام مولف (نوشيروان کيهاني زاده) ممنوع است زيرا که نتيجه تحقيقات شخص وي و نظر اوست.

تغيير نظر 180درجه اي مجلس شوراي ملي در هفت روز! ـ کابینه علی سهیلی و آموزش و پرورش رایگان و یکنواخت

علي سهيلي

مروري بر رويدادهاي سياسي نيمه دوم بهمن ماه 1321 (فوريه 1943 ) ايران، يك تغيير نظر 180 درجه اي مجلس شوراي ملي را نشان مي دهد كه در كشورهاي ديگر كمتر سابقه دارد.
پارلمان ايران در پي كنارگيري ده وزير كابينه قوام السلطنه نخست وزير وقت، هفدهم بهمن ماه 1321 در يك راي گيري وي را در سمت نخست وزيري تثبيت كرد تا کابینه تازه تشکیل دهد. همين مجلس يك هفته بعد، در حالي كه قوام هنوز نخست وزير بود، در يك راي گيري ديگر ابراز تمايل به نخست وزيري علي سهيلي كرد كه جاي قوام را گرفت و سه روز بعد وزيران خود را معرفي كرد!. در هر دو كابينه الهيار صالح وزير دارايي بود كه دو ماه بعد بر اثر اختلاف با دكتر ميلِسپو مستشار آمريكايي ماليه كناره گيري كرد.
در زمان دولت علي سهيلي بود كه لايحه مهم آموزش و پرورش عموميِ يكسان و رايگان به صورت قانون در آمد. علاوه بر دوره تعلیمات عمومی، آموزش و پرورش در ایران از شهریور 1353 در همه سطوح ـ از کودکستان تا دوره دکترا در دانشگاه ـ رایگان و یکنواخت شد تا همگان متساویا بتوانند از آن برخوردار شوند و طبقه به وجود نیاید. قانون اساسی جمهوری اسلامی مصوّب آذرماه 1358 در اصل سی ام خود بر تداوُم آموزش و پرورش رایگان تاکید گذارد، ولی از آغاز دهه 1370 سر و کله مدارس پولی و غیر دولتی آشگار شده و .... در جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهور مسئول رعایت و اجرای قانون اساسی است. هر تبعه ِکشور در صورت مشاهده نقض اصول قانون اساسی می تواند آن را به قوه قضائیه اعلام و دادخواست دهد و یا به صورت عریضه جریان را به اطلاع کمیسیون اصل 90 قوه مقننه برساند و درخواست رسیدگی و دریافت پاسخ کند.

کُپی تیترهای صفحه اول شماره 18 بهمن 1357 روزنامه اطلاعات، 3 خبر از صفحه آخر و یک مطلب از صفحه 4 این شماره آن روزنامه برای ماندن در تاریخ

_ _ _ _ _

روزی که ناصر میناچی وزیر ارشاد وقت و در پی افشاگری دانشجویان تصرف کننده سفارت آمریکا بازداشت شد ـ نگاهی به بهترین قانون مطبوعات ایران

ناصر میناچی

ناصر میناچی وزیر ارشاد درکابینه های مهدی بازرگان و محمدعلی رجایی که پنجم بهمن 1392 (25 ژانویه 2014) در 82 سالگی براثر حمله قلبی درگذشت در نخستین ساعت بامداد 17 بهمن 1358 (ششم فوریه 1980) ـ در زمانی که هنوز وزیر کابینه بود به اتهام داشتن رابطه با سفارت آمریکا در تهران بازداشت شد. بازداشت وی به امضای معاون وقت دادسرای انقلاب و در پی افشاگری سی ام (شماره 30) دانشجویان پیرو خط امام که ساختمان سفارت آمریکا در تهران را تصرف و ضمن به گروگان گرفتن کارکنان آمریکایی آن بر اسناد سفارت دست یافته بودند صورت گرفته بود. در این افشاگری که از تلویزیون دولتی پخش شده بود آمده بود که میناچی با مقام اطلاعاتی سفارت تماس داشته و مطالبی درباره موضوعات متعدد ازجمله انقلاب و کابینه گفته بود.
    بازداشت میناچی که از موسسان حسینیه ارشاد بود و روابط نزدیک با علی شریعتی و مرتضی مطهری داشت، آن روز تیتر بزرگ صفحات اول روزنامه های تهران شده بود. ابوالحسن بنی صدر که 11 روز پیش از آن با ده میلیون و 709 هزار رای به ریاست جمهور انتخاب شده بود مداخله کرد و میناچی که همچنان وزیر بود همان شب و پس از 20 ساعت بازداشت از زندان آزاد شد. وی اتهام تماس اطلاعاتی با سفارت آمریکا را رد کرد.
    میناچی که در رشته حقوق، دکترا گرفته بود به انتخاب مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت انقلاب، وزیر اطلاعات و جهانگردی شده بود که خود او نام این وزارتخانه را به ارشاد ملی تغییر داد که بعدا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است. میناچی در تنظیم پیشنویس اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی مشارکت داشت که مجلس خبرگان (موسسان) بسیاری از اصول آن پیشنویس را تغییر داد و چندین اصل ازجمله اصل «ولی فقیه» را هم بر آن افزود. میناچی در تنظیم قانون موقت مطبوعات نقش عمده داشت که در سال 1358 به تصویب شورای انقلاب رسید و به نام «طرح» تا سال 1364 (زمان وزارت محمد خاتمي و تصویب قانون کنونی) اجرا مي شد. این ضابطه از بهترين قوانين مطبوعات ايران بشمار آورده شده است زیراکه بر روزنامه نگار حرفه ای بودن مدیر و سردبیر نشریه ـ روزنامه نگار بودن مطابق استاندارد جهانی ـ تاکید داشت. ناشر نشریه می توانست یک شخصیت حقوقی و یا یک سرمایه گذار باشد. اهميت اين قانون همچنین در اين بود که صراحت داشت اگر وزارت ارشاد (هيات نظارت) تا سه ماه پس از وصول تقاضای مجوّز نشریه به آن رسيدگي و پاسخ رد و يا قبول ندهد، متقاضي مي تواند به دادگاه دادخواست دهد و حکم دادگاه در اين زمينه قطعي خواهد بود. درصورت رد شدن تقاضا هم متقاصی می توانست به دادگاه دادخواست دهد و حکم دادگاه قطعی بود. اين قانون همچنین از ناشر خواسته بود که قبلا اعلام کند که با چه تيراژي شروع بکار خواهد کرد. طبق اين قانون، اگر شرکتها و موسسات (شخصيت هاي حقوقي) متقاضي مجوّز (پروانه) نشریه بودند بايد به پيوست تقاضانامه خود، مشخصات يک مدير را (که در عين حال سردبير هم می توانست باشد) ارسال مي داشتند که روزنامه نگار بودن او باید قبلا به تاييد مراجع حرفه اي ـ سندیکای وقت و اتحادیه روزنامه نگاران ـ رسيده بود.
    در دوران وزارت میناچی که «دکتر ممکن» معاون او در امور مطبوعات بود برپایه قانون موقت، دهها مجوز نشریه صادر شد که برخی از این مجوزها بعدا و هنگام انطباق با قانون مصوّب سال 1364 رد شدند (که در قانون مصوّب سال 1364، شرط روزنامه نگار حرفه ای بودن مدیر و سردبیر نشریه، مهلت 3 ماهه برای رسیدگی و حکم دادگاه در صورت مراجعه متقاضی دیده نمی شود). به باور اصحاب نظر، یکی از مسائل کنونی مطبوعات ایران حرفه ای نبودن مدیر و سردبیر و نبود نظامنامه روزنامه نگاری است که در آن تعاریف روزنامه نگار و روزنامه نگاری مشخص شده باشد.

روزی که به حکم شيخ صادق خلخالی 145 افسر ارتش برکنار شدند

طبق حکم شيخ صادق خلخالی قاضی شرع دادگاه انقلاب، از هفدهم بهمن ماه 1358 (ششم فوریه 1980) 145 تن از افسران ارتش ایران (نیروهای زمینی، هوایی و دریایی) از کار برکنار و ممنوع الخروج از کشور شدند. یکی از برکنار شدگان یک ارتشبد بود و بقیه از سروان تا سپهبد. بیشتر این شمار، درجه سرتیپی داشتند.
روزنامه ها به نقل از شیخ صادق خلخالی (قاضی وقت) نوشته بودند که برکنارشدگان با انقلاب موافق نبودند و از تبلیغ علیه انقلاب خودداری نمی کردند. به علاوه، طبق اطلاعات به دست آمده برخی از آنان قبلا مرتکب سوء استفاده از مقام شده بودند که نیاز به رسیدگی بیشتر دارد.
پس از آغاز جنگ عراق با ایران در اواخر شهریور سال بعد (سال 1359) برخی از همین افسرانِ برکنارشده، داوطلبانه به ارتش بازگشتند تا در دفاع از کشور شرکت و در راه میهن جانبازی کنند.

در دفتر حفاظت از منافع ایران در واشنگتن، کار صدور گذرنامه 3 ساعته انجام می شود که باید سرمش شود

31 ژانویه 2014 (بهمن ماه 1392) این نامه از سوی یک مخاطب ایرانی ساکن استیت مشترک المنافع ویرجینیا واصل و شش روز بعد درج شد که در خور توجه است و در اينجا خواهد ماند تا سرمشق قرارگيرد:

    "می دانیم که ایرانیان و ایرانی تبارهای آمریکا و یا ساکن این کشور دارند به رقم یک میلیون نزدیک می شوند و يا شده اند که معادل جمعیت یک کشور کوچک است و تقریبا همه آنان به لحاظ امور کنسولی، نیاز به داشتن ارتباط با «دفتر حفاظت از منافع جمهوری اسلامی» دارند که 34 سال است (از اپریل 1980) دایر شده است.
    در طول ربع قرن اقامت در آمریکا، بارها برای تمدید و یا تجدید گذرنامه، گرفتن کارت ملی، شناسنامه برای فرزندان تازه، تفکیک گذرنامه فرزندان بزرگتر، دادن وکالت نامه و ... به این دفتر ِ بسیار پُرکار ـ حضورا و یا از طریق مکاتبه (پُست و ایمیل) مراجعه داشته ام و هربار انجام کارها را سریع تر و آسان تر و رفتار کارکنان را صمیمانه تر و خودمانی تر یافته ام. قبلا که مراجعه کرده بودم کار صدور گذرنامه در این دفتر 5 ـ 6 ساعته و در همان روز مراجعه صورت می گرفت. به این ترتیب که پیش از ظهر، مدارک را می گرفتند و بعد از ظهر بر حسب نوبت مراجعه کننده، گذرنامهِ آماده شده را تحویل می دادند. چند روز پیش که برای تجدید گذرنامه ام به این دفتر مراجعه کردم، این وقت به کمتر از 3 ساعت کاهش یافته بود. همانجا فتوکپی و عکس (اگر مراجعه کننده با خود نداشته باشد) تهیه می شود و نیاز به رفتن به خیابان و تهیه آن نیست. نمی دانید که از مشاهده این وضعیت چقدر شاد و خُرسند شدم و خواستم که این سطور را درج کنید تا سرمشق سازمانهای دولتی در داخله ایران قرار گیرد که در رسانه ها خواندم که برای معامله یک خانه و آپارتمان باید از هفت خوان رستم گذشت و چند هفته دوندگی کرد ـ کاری که در آمریکا کمتر از یک ساعت طول می کشد و آن هم در دفتر یک وکیل (مشاور قضایی). دو سال پیش که به ایران رفته بودم و یک کار بسیار کوچک اداری داشتم، دو بار مرا برای گرفتن فتوکُپی به خیابان فرستادند و سپس هزاران «امّا و مگر». یک مسأله بزرگ وطن، بوروکراسی (از فتوکُپی بازی تا امروز و فردا کردن و فرستادن ارباب رجوع به دنبال نخودِ سیاه) است که ریشه در دوران حکومت ایلخانان و صفویه دارد و باید حل شود. باید بیایند و بپرسند که این دفتر کوچک «حفاظت از منافع جمهوری اسلامی در آمریکا» با نزدیک به یک میلیون ارباب رجوع چه کرده است که در آن، کارها به این سرعت و بدون معطلی، سئوال و ایراد و این چنین دوستانه و برادرانه انجام می گیرد.".

تیترِ اخبارِ روز در صفحات اول شماره های 17 بهمن 1398 روزنامه های تهران

خاطره خواندنی یک مخاطب از نظرسنجی محدود برای بررسی لایحه سال 1348 دولت وقت درباره صدور گذرنامه

    پیام زیر با ضمیمه اش (کُپی تیتر صفحه اول روزنامه اطلاعات که بخشی از آن در زیر آمده است) در یک پاکت از طریق پُست در چهارم فوریه 2023 (15 بهمن 1401) از نیویورک دریافت شد:

    مخاطب: این روزها، طبق آنچه را که در وبسایت های خبری (بزبان فارسی) می بینم، سخن از بحث مجلس در مورد شرط مسافرت زنان به خارج است. خواستم که از سابقه امر که خودم در جریان آن بودم و مربوط به مهرماه سال 1348 [53 سال پیش] است آگاه شوید. در آن سال دانشجوی سال آخر رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران بودم. ما دانشجویان این رشته به صورت اختیاری (اجبار درسی نبود) بعضی روزها در مجلس شورا، وزارت کشور و وزارت امور خارجه در صورت تمایل، به اراده خودمان و داشتن وقت، کارآموزی می کردیم و مزدی در کار نبود و من مجلس را انتخاب کرده بودم برای اینکه نماینده شهرمان در مجلس از بستگان دور من بود و دوستش داشتم. نیمه دوم مهرماه 1348 بود (روزش را فراموش کرده ام) که این نماینده مرا در محوطه مجلس دید و گفت: دولت لایحه گذرنامه تدوین کرده و برای تصویب به مجلس داده و کمیسیون مربوط تصمیم به نظرسنجی، البته از شماری مشخص مثلا چند روحانی، چندقاضی و استاد دانشگاه و معلم و چند فرد معمولی گرفته است و در نظر دارد که شما دانشحویان کارآموز را برای این نظرخواهی بفرستد زیراکه شما حقوق بگیر نیستید و بی طرف هستید و من می خواهم که تو هم یکی از این نظر سنج ها باشی. فتوکپی لایحه را به تو می دهم تا بخوانی و آماده شوی. گفتم: دوسه روز پیش آن را در روزنامه اطلاعات خوانده ام، پدرم روزنامه می خرد و پس از خواندن نگهمیدارد.
    سخن کوتاه کنم. گروه ما دانشجویان کارآموز داوطلب این نظرسنجی از 9 نفر تشکیل می شد و باید ظرف سه روز با 5 روحانی، سه قاضی و یکی از آنها معاون دادسرای تهران، یک کلانتر باتجربه پلیس، چهار استاد حقوق و علوم انسانی دانشگاه، سه دبیر دبیرستان، دو روزنامه نگار و دست کم ده فرد معمولی که در خیابان و یا در محل کار و خرید می دیدیم درباره فقط یک مورد لایحه (مسافرت خارجی زنان شوهردار و شرط صدور گذرنامه) نظر سنجی کنیم و در جریان هر مورد نظرسنجی سه نفر از ما باید حضور می داشتیم و نتیجه به امضای هر 9 نفر ما تنظیم و تقدیم می شد.
    من در میان سه نفری انتخاب شدم که قرار بود با معاون دادسرا، یکی از دو روزنامه نگار، یکی از استادان، دو تن از روحانیون و لااقل دو فرد معمولی مصاحبه و نظرسنجی کنیم.
    معاون دادسرا گفت که به مصلحت است زن شوهردار با رضایت شوهرش گذرنامه بگیرد و شوهری که به زنش اعتماد داشته باشد و دوست باشند و اختلاف نداشته باشند مخالفت نمی کند، می رود محضر و اجازه می دهد ولی اگر مناسبات خوب نداشته باشند نمی رود و اگر برود هزاران حرف و حدیث بدنبال خواهد داشت، ممکن است زن برنگردد، ممکن است در خارج رقص برود و ... و بر مشکلات جامعه بیفزاید. ما تجربه این وضعیت را داریم و من موافق لایحه هستم. استادی که برای نظرسنجی ما انتخاب کرده بودند دکتر کاردان و گمان کنم که در آن وقت رئیس گروه روانشناسی و یا جامعه شناسی دانشگاه بود. در دفتر او بودیم که مردی سالخورده و لاغر اندام وارد شد و دکتر کاردان از جای خودش بلند شد و احترام بجای آورد که شنیده شد دکتر غلامحسین صدیقی استاد جامعه شناسی بود. دکتر کاردان گفت که اگر بخواهیم جامعه آرامی داشته باشیم نباید میان زن و شوهر اختلاف باشد و اختلاف بیندازیم. اگر شوهر راضی به مسافرت زنش باشد که رفتن و رضایت دادن مسئله نیست. روزنامه نگار مورد سنجش گروه ما، مشکین نام داشت و خبرنگار اجتماعی روزنامه اطلاعات بود و لهجه آذری داشت. او گفت: شوهر مهریه بدهد، نفقه بدهد و اگر مذهبی باشد اجرت المثل هم بدهد ولی زنش بدون موافقت و رضایت او برود خارج و شاید هم برنگردد و ...، این چه حرفی است. دولت درست عمل کرده و مسافرت زن شوهر دار به خارج که معلوم نیست بعدا چه مشکلاتی پیشامد کند باید با موافقت و رضایت شوهر باشد. باید منطق ازدواج اسلامی را در نظر گرفت. ما مسلمان هستیم و بیش از 1300 سال هم مسلمان بوده ایم و تفکر و رفتار و کردار اسلامی داریم نمی شود یکشبه تغییرش داد. دو روحانی و هر دو حجت الاسلام نیز با قرائت چند آیه و ذکر حدیث و اصول شریعت گفتند که لایحه در راستای درک ایرانیان از دین تنظیم شده و درست است. دو فرد معمولی را یکی در سالن انتظار بانک رهنی واقع در خیابان فردوسی و دیگری را با خانمش در همان خیابان و در حال خرید از یک فروشگاه دیدیم. مردی که در بانک بود با شنیدن پرسش ما، همان جوابی را که مشکین در روزنامه اطلاعات داده بود عینا و با خشم و صدای بلند تکرار کرد. مرد دیگر همصدا با خانمش گفت که خارج رفتن زن شوهردار بدون رضایت شوهر یعنی ورود خانواده، فامیل و حتی کشور به درد سر. یکی از بستگان ما که دختری 19 ساله بود چون در کنکور دانشگاه قبول نشد با پول عمویش جهت تحصیل به انگلیس رفته و در آنجا کمونیست شده است، تبلیغ ضددولتی می کند و خانواده اش می ترسند که گرفتار ساواک شوند.
    گزارش این نظرسنجی کوتاه که جز یک فرد معمولی بقیه موافق لایحه دولت بودند به کمیسیون داده شد و لایحه بعدا ـ زمان انقلاب سفید که یک زن وزیر آموزش و پرورش بود و چندین زن مدیرکل، نماینده مجلس و سناتور بودند به تصویب رسید.
    من 47 سال است که در آمریکا زندگی می کنم و در اینجا بازنشسته شده ام. شنیده ام که در همین آمریکا در چند ایالت، زنان شوهردار اگر بخواهند به مسافرتی دورتر از 70 مایلی (112 کیلومتری) خانه بروند باید با اطلاع شوهرشان باشد و شوهرشان موافق و راضی باشد، البته نیازی به گرفتن رضایت نامه کتبی نیست. فقط اگر شوهر راضی نباشد از دلایل طلاق خواهد بود. در هرحال، زندگی مشترک نیاز به دوستی و یکدلی جامع، توافق و سازش کامل دارد، دو غیر دوست [مخالف یکدیگر] نمی توانند زیر یک سقف زندگی کنند.
    در کتابخانه دانشگاه محله ما سال ها است که روزنامه های اطلاعات جلد شده تمامی سال های گذشته و چند سال (فقط چند سال) روزنامه کیهان نگهداری می شود دیروز رفتم و از صفحه اول شماره 17 مهرماه 1348 این روزنامه که از 53 سال پیش آن را به خاطر داشتم کپی گرفتم و برایتان ضمیمه این یادداشت کردم تا ببینید و اگر بخواهید درج کنید. سپاسگزار

در دنياي داستان نويسي

داستان نگار رکوردشکن

Jin Yong

امروز زادروز جین یونگJin Yong (چا Cha) روزنامه نگار و داستان نویس است که 15 داستان او به زبان چيني جمعا یکصد میلیون نسخه در مناطق چيني زبان جهان فروش داشته ـ رقمی که در طول تاریخ تالیف کتاب کمتر سابقه داشته است.
وی که ششم فوریه 1924 در جمهوری چین به دنیا آمده بود سی ام اکتبر 2018 و در نود و چهار سالگی در هنگ کنگ درگذشت. «چا» که زماني در هنگ کنگ يک خبرنگار بود در سال 1959 روزنامه «مینگ پائو Ming Pao» را در اينجا تاسیس کرد که تیراژ چشمگير دارد. خود او نخستین سردبیر این روزنامه بود. جین یونگ از تدوین کنندگان اساسنامه هنگ کنگ ـ پس از 150 سال استعمار دولت لندن نيز بشمار مي آيد. او تا سال 2010 از محل فروش داستانهایش که به زبان های مختلف از انگلیسی تا ویتنامی ترجمه شده اند 600 میلیون دلار هنگ کنگ (هشتاد میلیون دلار آمریکا) درآمد کسب کرده بود.

در دنياي تاريخ‌نگاري

نظرات پندآموز «باربارا تاکمن» مورّخ آمریکایی به مناسبت زادروز او ـ اهمیت آینده نگری و آگاهی از گذشته ـ نگاهی به کتاب های او

Barbara Tuchman

باربارا تاکمن Barbara Tuchman روزنامه نگار و مورّخ شهیر آمریکایی ششم فوریه 1912 به دنیا آمد و 77 سال عمر کرد و سی ام ژانویه 1989 درگذشت. باربارا سالها برای مجله Nation متعلق به پدرش گزارش «این ـ دِپت» تهیه می کرد. او 11 کتاب تاریخ نوشته است که همه آنها پند آموز اند و به همین لحاظ برنده دو جایزه بزرگ تألیف شده است. پدر بزرگ او سفیر آمریکا در پایتخت عثمانی (استانبول) بود و خواندن خاطرات او، باربارا را به کار مطالعه تاریخ کشانید. نخستین کتاب او «توپ های آگوست» عنوان دارد ـ آگوست 1914 ـ که درباره علل جنگ جهانی اول است که در نقاط مختلف بویژه در خاور میانه و اروپا نقشه های جغرافیایی را تغییر داد، روسیه را سوسیالیست کرد و آمریکارا وارد باشگاه قدرت ها. کتاب دیگر باربارا «لشکرکشی های نابخردانه The March of Folly» عنوان دارد که ثابت کرده است که جنگ های تعرّضی (نه، دفاعی) از جنگ تروا تا جنگ ویتنام بدون دورنگری و در نظر آوردن نتایج احتمالی صورت گرفته و دلیل آن ناآگاهی از تاریخ (رویدادهای گذشته) و یا غرور بیجا و کم سوادی بوده است. وی در این کتاب در قالب شرح جنگ ها (علل وقوع و نتایج آنها) کوشیده است اثبات کند که سیاست های نادرست به جنگ ختم شده و سرنوشت یک و یا چند ملت تغییر یافته و میلیون ها انسان آسیب دیده اند. برای مثال: اگر سلطنت طلبی و اشتباهات پاپ ها نبود مذهب پروتستان پیدایش نمی کرد، اگر تحمیلات دولت لندن نبود انقلاب استقلال آمریکا صورت نمی گرفت، اگر آزمندی و استثمار بورژواها و سرمایه داران نبود مارکس «مانیفست کمونیست» را منتشر نمی کرد و انقلابات اروپا و پس از آن آنارکیسم پا نمی گرفت، اگر تحمیلات قرارداد ورسای به ملت آلمان نبود جنگ جهانی دوم روی نمی داد و چنانچه هیتلر تاریخ شکست لشکر کشی ناپلئون به روسیه و نظرات متعاقبِ پیدایش پتر کبیر را خوانده بود که گفته اند بهتر است خرس قطبی (روسیه) را آرام گذارد تا تاخت و تاز آغاز نکند و نظم را برهم نزند، به روسیه لشکرکشی نمی کرد و به آن روز نمی افتاد. کتاب او The Proud Tower تصویری از جهان پیش از جنگ جهانی اول یعنی درباره تحولات سیاسی از 1890 تا 1914 ازجمله پیدایش مجدد امپریالیسم است.
به باورِ باربارا که مادر سه دختر بود، قواعد حکومتی یک کشور را نمی توان درباره ملت دیگر عینا بکار بُرد. ملت ها وارث فرهنگ و تاریخ خود هستند و قرن ها طول خواهد کشید تا تغییر رسوم و عادت و خواست دهند. اگر تاریخ یک ملت نشان دهد که در دوران حکومت نظامیان (یک ژنرال) پیشرفت داشته و در رفاه بوده پس این ملت، چنان حکمرانی را طالب است، لازم دارد و ....

روی جلد کتاب «توپ های آگوست»

در قلمرو رسانه‌ها

سالروز انتشار نخستين نشريه دانشگاهي

اواخر ژانويه در سال 1878 دانشگاه آمريكايي «ييل» نخستين نشريه دانشگاهي به نام «ييل نيوز» را منتشر ساخت و دانشگاههاي ديگر از آن اقتباس كردند. ديوان عالي آمريكا حكم داده است: از آنجا كه نشريات دانشگاهي با كمك هزينه دولت انتشار مي يابند، حق گرفتن اگهي تجاري و تكفروشي ندارند.

راز پيروزي مجله جيبي 15 ميليوني ـ زادروز «ريدرز دايجست»

مجله جيبي «ريدرز دايجست» كه ناشر آن در فوریه 2005 مدعي شد که تيراژي بالاي 15 ميليون نسخه دارد و عمدتا از طریق پُست برای مشترکان ارسال و در کتابفروشی ها و سوپرمارکت ها توزیع و بفروش می رسد پنجم فوريه سال 1922 انتشار خود را آغاز كرد.
    «دويت والاس» و بانويش «لِيلا» در آن سال با يك وام پنج هزاردلاري، اين مجله را راه اندازي كردند زيرا روزنامه اي كه در آنجا كار مي كردند عذرشان را خواسته بود و نمي خواستند كه پس از آن، «كارفرما» داشته باشند. نخستين شماره مجله «ريدرز دايجست» تنها 1500 نسخه فروش داشت.
    انتشار مجله به قطع جيبي ابتكار تازه اي بود، زيرا كه خواننده مي توانست آن را در جيب و يا كيف دستي خود بگذارد و با هر فرصتي كه به دست آيد آن را بخواند.
    اين مجله با قطعي كوچك رقيب بزرگي براي كتاب شد، مخصوصا كه در هر شماره اش چند داستان كوتاه، خلاصه چند كتاب، مطالب دانستني، مطالب بهداشتي و آخرين گزارشهاي پزشكي، مشروح خبرهاي جنايي، مطالب خواندني. آخرين پيشرفتهاي علمي و موضوعهاي اجتماعي ــ فرهنگي را چاپ مي كرد و هنوز اين روش را ترك نگفته است.
    اين مجله در طول عمر خود به ندرت به مسائل سياسي ــ اقتصادي روز پرداخته و اعلام داشته است كه تا قطعيت پيدا نكنند (تاريخ نشوند) به اين مطالب نخواهد پرداخت، زيرا كه از حرف تا عمل فاصله اي طولاني وجود دارد و نمي خواهد خواننده اش گمراه شود. سياست اين مجله بر اين پايه است كه تا مي تواند از چاپ مطالبي كه مخاطب را اغفال كند خودداري ورزد.

ساير ملل

روزي که مهاجرت زردها به آمریکا محدود شد

به رغم مخالفت رئيس جمهوري وقت آمريكا، ششم فوریه 1917 قوه مقنّنه اين كشور (كنگره) و هر دو مجلس با بيش از دوسوم آراء مهاجرت زردها (مردم آسیای شرقی) را به آمريكا محدود ساخت. قبلا کانادا چنین کرده بود. مخالفت با مهاجرت زردها عمدتا به اين جهت بود كه نه تنها به فرهنگ ملي خود پايبند بودند و قاطي مهاجران ديگر نمي شدند، بلكه در استیت های غربي آمريكا با مزد كم كار مي كردند و باعث بيكاري ديگران و كاهش دستمزد ها شده بودند. اين محدوديت چند دهه بعد برطرف شد.
باوجود این محدوديت دهها ساله، هم اکنون شش تا هفت درصد جمعیت بیش از 330 میلیونی فدراسیون آمریکا را زردها تشکیل می دهند. چینیان مقیم آمریکا همچنان به آموزش زبان مادری به فرزندان خود که در آمریکا به دنیا آمده اند می پردازند و فرهنگ نیاکان را دنبال می کنند.
طبق گزارش های رسانه ای سال 2016، در فدراسیون آمریکا حدود 25 میلیون مقیم موقت و مهاجر غیرقانونی زندگی می کنند.

عهدنامه محدود كردن جنگ افزارهاي دريايي، ولی ...

ششم فوريه سال 1922 دولتهاي آمريكا، ايتاليا، انگلستان، ژاپن و فرانسه با توجه به اين حقيقت تاريخي كه «قدرت دريايي»، دولت صاحب آن را به قُلدري و خيال تجاوز برمي انگيزاند عهدنامه قطع رقابت دريايي و محدود كردن ابزار هاي جنگ دريايي را ميان خود امضاء كردند. اوضاع روسيه در پي انقلاب بولشويكي هنوز تثبيت نشده بود كه در اين پيمان شركت داده شود و آلمان كه در جنگ جهاني اول شكست خورده بود، به موجب عهدنامه ورساي ناوگان خودرا از دست داده و حق داشتن كشتي جنگي سنگين از آن سلب شده بود.
گذشت زمان نشان داد كه از سه ـ چهار سال بعد از امضای این عهدنامه، دولت هايي كه اين معاهده را امضاء كرده بودند براي تقلّب كردن درمفاد آن باهم مسابقه گذاشتند و ... تا جائي كه از اين عهدنامه تنها نامي باقي ماند. ورود ناوهای تازه ساخت این پنج کشور به صحنه های جنگ جهانی دوم بی اثر بودن این معاهده را نشان داد.

روزي كه «روزولت» مجبور شد بانك هاي آمريكا را ببندد ـ رکود اقتصادي بزرگ

نمونه هايي از صفهاي طولاني صاحبان حسابهاي بانکي در فوريه 1933

«فرانکلین دی. روزولت» كه در اوج ركود اقتصادي آمریکا به رياست اين فدراسیون انتخاب شده بود بانك هاي این کشور را از ششم فوريه سال 1933 به مدت ده روز تعطيل كرد؛ زيراکه پیش از این روز، مردم براي بيرون كشيدن پس اندازهاي خود و با آن پولها، هجوم براي خريد كه سطح قيمت ها را شديدا بالا مي بُرد به بانك ها هجوم بُرده بودند. به علاوه، موجودي نقدی بانك ها براي پرداخت ها كافي نبود و مقابل بانك ها صف هاي طولاني تشکیل شده بود و بیم آن می رفت که همین صفوف تبدیل به تظاهرات، شورش و عصیان شود.
آمریکا از سال 2008 نیز وارد یک بحران اقتصادی شده بود که علت عمده آن افزايش بدهي دولت این کشور و تداوم كسری بودجه آن بود که جمع اين بدهي و اعتبارات در سال 2012 از سقف 15 تریلیون دلار بالاتر رفته بود. دولت با گرفتن وام از بانک ها کسری بودجه را جبران می کرد، زیرا که دلار هنوز در استاندارد طلا بود و نمی توانست بدون داشتن طلای معادل، پول کاغذی چاپ کند. به علاوه، آسان شدن دریافت وام از بانک ها برای مردم در طول سه سال پیش از آن (پیش از سال 2008) و بازپرداخت نکردن اقساط وام ها به موقع (در سررسید) و کاهش معاملات مستغلات به علت بالا رفتن غیر متعارف بهای مسکن و هرگونه ساختمان. «تاریخ» نشان داده است که بالارفتن غیر متعارف بهای مستغلات در یک کشور، مسئله ساز شده است.
آمریکا در اواخر دهه 1960 (دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون) تصمیم به خروج از استاندارد طلا گرفت و دست آن برای چاپ پول کاغذی باز شده است، ولی ترجیح می دهد که قرض کند و خرج کند. دلار آمریکا پس از جنگ جهانی دوم و با تدابیر این دولت، پول بین المللی شده است و دلارهای اضافی در خارج از کشور وسیله معامله قرار می گیرد. بنابراین، همه تلاش دولت واشینگتن این است که دلار از صورت یک پول بین المللی خارج نشود.

تشديد بمباران هوايي برلين از فوريه 1944

برلين از فوريه 1944 به بعد: هر روز و شب ظاهر شدن هواپيماها، بمباران و فرار مردم از ساختمانهاي شعله ور

دور تازه بمباران شديد و روزانه شهر برلين توسط هواپيماهاي نظامي متفقين از ششم فوريه 1944 آغاز شد كه تا پايان جنگ جهاني دوم ادامه داشت.
ارتش آلمان از سال پنجم جنگ جهانی دوم هم به حد كافي هواپيما براي دفاع از آسمان برلين در اختيار داشت، ولي اين هواپيماها سوخت لازم را براي به پرواز در آمدن نداشتند و از شهر، تنها با سلاحهاي زمينيِ ضد هوايي دفاع مي شد كه از آنها هم به دليل شبانه بودن اين حملات، ابري بودن آسمان و پرواز در ارتفاع زياد كار چنداني ساخته نبود و ژنرالهاي هيتلر تنها به اين اصل دلخوش بودند كه تنها با حملات هوايي نمي شود جنگ را بُرد و كشوري را تسخير كرد. هيتلر هم در انتظار توليد بمب اتمي بود که دانشمندان آلماني وعده اش را به او داده بودند و براي ساخت آن تلاش مي کردند که سود این تلاش به جیب آمریکا رفت. پس از جنگ، آمریکا و شوروی ـ هرکدام شماری از دانشمندان و کارشناسان اتمی ـ موشکی آلمان را به کشور خود منتقل کردند و ...

بانو «رُزا پاركز»، كه ايستادگي و دلاوري او جنبش حقوق مدني آمريكا را حركت تازه داد و پيروز كرد

Rosa Parks در 1955 و 2002

بانو «رزا لي پاركز Rosa Parks» كه يك اقدام دليرانه او باعث تشديد فعاليت جنبش حقوق مدني آمريكا و پيروزي آن شد چهارم فوريه سال 1913 در يك خانواده سياهپوست در شهر «تاسكجي» واقع در ايالت جنوبي آلاباما به دنيا آمد. پدرش نجّار و مادرش آموزگار بود و خود او بعدا به کار دوزندگي سرگرم شده بود. او در محيطي زندگي مي كرد كه ميان سياهپوستان و سفيد پوستان تبعيض و جدايي بود و رنگ پوست ملاك برتري انسان بود.
     براي مثال؛ سياهپوستان حق نشستن روي صندليهاي رديفهاي جلوي اتوبوسهاي شهري را نداشتند و تازه اگر صندلي براي نشستن وجود نداشت و يك سفيد پوست وارد اتوبوس مي شد، سياهپوست بايد صندلي اش را به او مي داد. رزا از اين وضعيت و نيز جدابودن مدارس سياه و سفيد ازهم خسته شده بود. وي روز يکم دسامبر سال 1955 كه عازم محل كار خود (يك كارگاه لباسدوزي) در شهر مونتگمري بود، نه تنها از در جلو اتوبوس وارد آن شد بلكه روي يك صندلي در رديفهاي جلوتر هم نشست و به اعتراض راننده توجه نكرد و از جاي خود تكان نخورد. جيمز فليک J. Flake راننده، اتوبوس را متوقف ساخت و به پليس تلفن كرد، زيراكه نشستن سياهپوستان روي صندليهاي رديفهاي جلو اتوبوس در آن ايالت جريمه نقدي داشت.
     تا آمدن پليس، بسياري از مسافران اتوبوس كه براي رسيدن به محل كار عجله داشتند پياده شدند و يكي از آنان به روزنامه شهر تلفن كرد و عكاس از اين صحنه عكس گرفت (عکس زير که تاريخ شده است).
     پليس رزا را به دادگاه برد و جريمه شد. انتشار عكس و گزارش كار او و اظهاراتش دربازجويي پليس در روزنامه شهر، در جهان چون توپ صدا كرد و اين عكس دربيشتر روزنامه هاي جهان به چاپ رسيد و جنبش مدني آمريكا برشدت فعاليت خود افزود و وارد مرحله تازه اي شد.
    دكتر مارتين لوتر كينك رهبر جنبش از آن پس راهپيمايي هاي بزرگ و بعضا چند صد هزاره نفري برپا كرد و با اين كه جان خودرا برسر آن گذارد، جنبش در دهه بعد به پيروزي رسيد و قانون «حقوق مدني» در كنگره آمريکا تصويب شد و ....
    رزا و خانواده اش چند سال بعد به شهر ديترويت (شمال آمريكا) نقل مكان كردند، اما کار آن روز وي فراموش نشد هرجا و هر وقت كه از جنبش حقوق مدني آمريكا نام برده مي شود، وي نيز مطرح مي گردد و روزنامه ها به مناسبت سالروز تولد و سالروز اقدام شجاعانه اش با او مصاحبه مي كنند و نامش در تاريخ آمريكا ماندگار خواهد ماند. رزا در سال 2005 درگذشت و با احترام تمام و رعايت تشريفات رسمي مدفون شد. کنگره آمريکا وي را «بانوي اول جنبش حقوق مدني» اعلام کرده است.

اين عكس تاريخي كه روز يکم دسامبر سال 1955 برداشته شد «رزا پاركز» را در اتوبوس عمومي شهر مونتگمري ايالت آلاباماي آمريكا نشان مي دهد كه بر صندلي نشسته و برغم اخطار راننده حاضر به پياده شدن نبود

فوريه 2006 - رودخانه سرخ در خيابانهاي كاراكاس - اصول سوسياليسم قرن 21 هوگو چاوس

«چهارم فوريه» سالروز دو رويداد مهم در ونزوئلاست. در اين روز در سال 1992 سرهنگِ كماندو، هوگو چاوز (چاوس) با پنج واحد نظامي بر ضد كارلوس پرِز رئيس جمهوري وقت ونزوئلا كه دستگاه حكومتي وي شهرت به آلوده شدن به فساد داشت كودتا كرد و با اين كه بسياري از نقاط پايتخت را تصرف كرده بود در اين كار موفق نشد و به زندان افتاد.
    چاوز هفت سال بعد ـ دوم فوريه سال 1999 با راي اکثريت ونزوئلایی ها به رهبري اين کشور انتخاب شد و دو روز پس از آن، دوران رياست جمهوري خودرا آغاز كرد. وي همچنين دوم فوريه 2009 مراسمی به مناسبت دهمين سال انتخاب خود و زمامداري بر ونزوئلا را برگزار کرد. چاوز برای سومین بار به ریاست جمهوری انتخاب شد ولی پیش از آغاز رسمی دوره سوم، به سبب تشدید بیماری سرطان برای درمان به کوبا رفت و چون درمان موثر واقع نشد به وطن بازگشت و پنجم مارس 2013 در 58 سالگی درگذشت.
    چاوز در طول زمامداري خود با توجه به تجربه حاصل از نظام هاي سوسياليستي در قرن 20 و با تفسير فرضيه هاي سوسياليستي مطرح به علاوه عقايد سيمون بوليوار ـ قهرمان ملّي آمريکاي لاتين فرضيه سوسياليسم قرن 21 را طرح و اعلام داشت که داراي چهار ستون اصلي است: توزيع عادلانه درآمد، رفاه و فرصت ها ـ دمکراسي خلق و استقلال اقتصادي ـ بازگشت به انسانيت و پايان هرگونه فساد. به اين ترتيب؛ سوسياليسم چاوز نوعي سوسياليسم ملي و با رعایت اخلاقیات و داراي انعطاف است. در آمريکاي لاتين، مردم منطقه خود را اعضاي يک ملت واحد مي دانند و در آرزوی ایجاد یک جامعه مشترک المنافع.
     چاوز [تلفظ اين اسم در آمريکاي لاتين، چاوس و در اسپانيا و کشورهاي اسپانيايي زبان ديگر، چاوز است] پس از رهايي از زندان (به جرم کودتاي فوريه 1992) كه در آنجا دچار آسيب چشم شده بود، [به قول خودش] به فعاليت سياسي برضد طبقه برتري جو، پولپرست، آزمند و تجمل دوست (مقامات و ثروتمندان) ادامه داده بود و در انتخابات دسامبر 1998 پيروز شده بود.
     چهارم فوريه 2006 به مناسبت دو رويداد مورد بحث، صدها هزار تن از هواداران چاوز از سراسر ونزوئلا به كاراكاس آمده و در حاليكه به سبك او كلاه (بِره) و پيراهن سرخ بر تَن داشتند در خيابانهاي كاراكاس به حركت درآمده بودند و اين منظره (عكس بالا)، خيابانهاي كاركاس را به صورت رودخانه هاي سرخ درآورده بود. علاوه بر هواداران چاوز در كاراكاس، بقيه جمعيت با چهار هزار و ششصد اتوبوس خودرا به اين شهر رسانده بودند و شعارهاي ملي و انقلابي مي دادند.
    چاوز در مراسم سال 2006 که به مناسبت اين دو سالروز برگزار شده بود خطاب به هوادارانش گفته بود كه براي مسلح كردن مردم جهت دفاع از انقلاب [سوسياليسم قرن 21] يك ميليون تفنگ در اختيار آنان قرار خواهد گرفت و صد هزار تفنگي كه از روسيه خريداري شده است مقدمه اين كار است.

چاوز پيش از شركت در مراسم چهارم فوريه 2006، به هاوانا رفته بود تا از دست فيدل كاسترو ـ و به اظهار چاوز؛ آموزگار و مُراد خود ـ تقديرنامه يونسكو معروف به مدال «خوزه مارتي» را دريافت دارد (عكس بالا).
چاوز متولّد 28 جولاي 1954 که از 1999 رئيس جمهور ونزوئلا بود در انتخابات اکتبر 2012 بار دیگر و براي يک دوره شش ساله به رياست جمهوري ونزوئلا انتخاب شد. قرار بود که مراسم آغاز دوره تازه در دهم ژانويه 2013 برگزار شود که چون در این تاریخ در کوبا زیر درمان قرار داشت پارلمان ونزوئلا انجام اين مراسم را به بعد از بازگشت چاوز از کوبا موکول کرد. چاوز ـ رهبر وقت حزب سوسياليست متحده ونزوئلا ـ از اواخر سال 2012 در کوبا سرگرم درمان بيماري سرطان بود. وی چون احساس کرده بود که بیماری او (سرطان) درمان نخواهد شد به وطن بازگشت تا در اینجا جان بسپارد و پنجم مارس 2013 درگذشت و نیکلاس مادورو N. Maduro از پیروان خط او برجایش نشست.

مخالفت دو ژنرال آمریکایی با تعرض نظامی به عراق ـ در صورت حمله به طاق کَسری و اماکن مقدسه شیعیان آسیب وارد نشود ـ هشدار ژنرال شوارتسکُف

    انتوني زيني Anthony Zinni ژنرال ایتالیایی تبارِ آمریکا و فرمانده نيروهاي نظامی این کشور در خاور ميانه (و عمدتا منطقه خلیج فارس) موسوم به سِنترال کُماند در 2002، چهارم فوريه 2003 و 43 روز پيش از آغاز حمله نظامي آمريکا به عراق، در یک اجتماع در تالار كتابخانه عمومي شهر ويليامزبورگ (پايتخت مهاجرنشينان انگليسي 13 گانه تا سال 1776) ـ اجتماع انجمن زنان راي دهنده آمريکايي ـ ضمن اظهار نظر در باره عزم جورج دبلیو بوش به جنگ با عراق، گفته بود که در وضعیت وقت جهان و با توجه به نظم نوين برقرار شده پس از فروپاشی شوروی، به مصلحت نيست كه آمريكا وارد چنين جنگ هايي شود.
     ژنرال زيني که از اوضاع سياسي ــ نظامي خاور ميانه آگاه است و در انستیتوی نظامی آمریکا رشته «مطالعات بین الملل» را تدریس کرده بود در سخنرانی خود گفته بود كه اينك (فوريه 2003) براي جلوگيري از اجرای تصمیم پرزیدنت بوش در تعرّض به عراق دير شده و با انتقال اين همه نيرو، دولت بوش به نقطهِ بي بازگشت نزديك شده است. زینی متولّد سپتامبر 1943 و مؤلف چند کتاب ازجمله کتاب «جنگ برای صلح» پس از بازنشسته شدن، همکاری با انستیتوی مطالعات خاورمیانه و تدریس در رشته «پابلیک پالیسی» در دانشگاه دوک را آغاز کرده بود. وی اینک رئیس شورای آن انستیتو است.

چند روز پيش از مخالفت مشروط ژنرال زینی با تعرّض نظامی آمریکا به عراق، ژنرال نورمَن شوارتسكُف جونیورNorman Schwarzkopf Jr (که نوجواني اش را در تهران گذرانيده بود زيراکه پدرش در ژاندارمری ايران مستشار بود و از دوستان شاه) و در جريان جنگ با عراق بر سر کويت، فرماندهی 750 هزار نیروهای ائتلاف را به دست داشت و عراق را از کویت بیرون راند در مورد تعرّض قریب الوقوع و برنامه ریزی شده جورج دبلیو بوش به عراق عقيده مشابهي را بيان کرده و گفته بود که دستِ کم به جنگ هايی از اين دست نبايد به تنهايي دست زد و سلطه گر و جنگ طلب معرفی شد. تصرّف یک کشور ممکن است آسان باشد ولی اداره کردن آن پس از شکست، اهمیت بیشتر دارد و برای آن باید برنامه ریزی دقیق شود و گرنه عراق چند ملیّتی و چند مذهبی و تازه ساخت کانون ناامنی آسیای غربی و تولّد و رشد اغتشاش و تروریسم خواهد شد. در تعرّض به عراق باید توجه داشت که به طاق کسری ـ مظهر قدرت ایران باستان که ایرانیان نسبت به آن حساس هستند آسیبی وارد نشود وهمچنین به اماکن مقدّسه شیعیان. اگر ناسیونالیسم ایرانی باردیگر سر بلند کند، به دنبال آن ناسیونالیسم روس نیز زنده خواهد شد و فصل تازه ای در تاریخ باز خواهد کرد که بازگشت روسیه به قدرت به زیان آمریکا خواهد بود.
شوارتسكُف در عين حال گفته بود که نظر دولت متبوع (دولت جورج دبلیو بوش) را درک می کند که مي خواهد جايگاه آمریکا به عنوان اَبَرقدرت جهان را حفظ کند. آسياي غربي کليد قدرت جهاني است و ابرقدرت جهان باید بر این چهارراه مسلط باشد. امپراتوری رومیان بیش از 7 قرن با امپراتوری ایرانیان بر سر در دست داشتن این چهارراه جنگ کرد، موفق نشد و هر دو امپراتوری که بر اثر جنگ با هم تضعیف شده بودند فروپاشیده شدند. ژنرال شوارتسکُف که در 1934 در نیوجرسی به دنیا آمده بود، اواخر دسامبر 2012 بر اثر ابتلاء به ذات الریه درگذشت.
دولت جورج بوش شش هفته پس از انتشار این دو اظهار نظر در رسانه ها واحتمالا برپایه اندرز ژنرال زینی، با ائتلافی که از انگلستان و چند دولت ديگر سرِهم بندی کرده بود حمله نظامي به عراق را آغاز کرد و رژيم حزب بعث را برانداخت. اشتباه بزرگتر او، برهم زدن نظم داخلی عراق و برکنارکردن کارکنان دولت ازجمله افسران پلیس بود که باعث ناامنی و فساد شده است. وی نظامیان آمریکایی را به جای پلیس عراقی به پاسداری از خیابانها گمارد که مورد حمله افراد ناراضی قرار گرفتند وبذر ناامنی و تروریسم کِشت شد. تصرف عراق و اداره نادرست آن در طول اشغال نظامی و بی تدبیری های دیگر در عین حال به آرامش آسیای غربی پایان داد که آینده آن قابل پیش بینی نیست.

لهستان: هر برهه زير پرچم يك قدرت! ـ ابزار قدرت در قرن 21: زبان و قلم (رسانه ها)، زيرکي سياسي، هوش و تحليل اطلاعات

پنجم فوريه 2005 كاندوليزا رايس وزير امور خارجه وقت کابينه آمريكا (دولت جورج دبليو بوش) در جريان ديدار برق آساي هفت روزه اش از اروپا و خاورميانه به ملاقات نخست وزير لهستان ـ متحد آمريكا در اشغال نظامي عراق شتافته بود. در برنامه اين ديدارها، رايس دولت لهستان را در رديف انگلستان، آلمان و فرانسه قرار داده بود.
مشاهده عكس بالا كه «مارك بلكا» نخست وزير وقت لهستان را هنگام ملاقات با رايس در كنار پرچم آمريكا نشان مي دهد ـ در ذهن بيننده، «تاريخ لهستان» را تداعي مي كند كه اين کشور دست كم در سه قرن اخير، هر چند دهه خودرا زير پرچم يك قدرت قرار داده است؛ پيش از دهه 1990 زير پرچم شوروي، پيش از شوروي ـ در دست هيتلر، قبلا از آن تزار روسيه و پيش از تزار، فرانسهِ ناپلئون و پيشتر از آن ـ امپراتور اتريش و .... زماني پادشاهي، گاهي جمهوري و 45 سال كمونيست بود و حالا ... در دهه يکم قرن 21 به اتكاء بلوک غرب با ارباب قديمي اش روسيه به دشمني برخاسته، به آمريکا اجازه استقرار شبکه موشکي داده و به تحريک غرب با مسکو بر سر اوكراين مجادله مي كند. بايد منتظر شد و ديد قدرت بعدي كه لهستان در برابرش كرنش خواهد كرد كدام خواهد بود؟. امروزه قدرت بر شانه زبان و قلم (شبکه هاي تلويزيوني، خبرگزاري ها، نت ورکها و سرچ انجين ها، بازي هاي سياسي ـ نطق و تهديد و ارعاب، اطلاعات، هوش و زرنگي مقامات و مشاورانشان و نيز مقاله نگاران و مؤلفان و فيلمسازان) نشسته و بنابراين پايه هايش هوش، معلومات، دانايي، اطلاعات، قدرت تحليل، يارگيري، وقت شناسي و بالاخره تکنولوژي و اقتصاد است.
چند دهه است كه هنر و مهارت تنظيم و عرضه خبر و نظر (نفوذ در اذهان) شده است ابزار قدرت ـ جنگ افزاري كه روزانه بكار مي رود و همانند سلاح اتمي و موشك نيست كه در انبارها بپوسد، ولي بايد ديد كه اين حربه تا چه زمان و براي چه مدت برنده خواهد بود. واضح است تا روزي كه جهانيان آگاهتر شوند و بدانند كه با حرف كنترل مي شوند و در چنگال سخن پراكني راديو تلويزيونها و مطالبِ قرارداده شده در اينترنت قراردارند و راه بي اعتنايي و ناديده گرفتن اين حربه را ياد بگيرند. درست است كه سلاح اتمي ابزار قدرت و وسيله قدرت نمايي و يک بازدارنده است ولي نفوذ و اقتدار در جهان قرن 21 ظاهرا ناشي از اطلاعات و قدرت تحليل و تشخيص و فرصت شناسي است و ابزار آن قلم و كلام.

آيا بخاري گاز سوز ايراني نخست وزير گرجستان را كشت؟

زوراب

بالاخره مرگ «زوراب ژوانيا» نخست وزير گرجستان را به گردن بخاري گاز سوز ساخت ايران انداختند. وي كه از متحدان «سا كاشويلي» رئيس جمهوری وقت و از سران انقلاب نارنجي سال 2004 گرجستان بشمار مي رفت و متمايل به اتحاد گرجستان با بلوک غرب بود دوم فوريه 2005 براي ديدار دوست خود «رائول يوسوپوف» به آپارتمان او رفت و چون دير كرد، «بادي گارد» به سلفون او زنگ زد كه جواب نشنيد. خواست با شكستنِ در وارد آپارتمان شود كه موفق نشد. پليس محل را خبر كرد و از پنجره وارد آپارتمان شدند و جسد زوراب را در اطاق نشيمن و رائول را در آشپزخانه يافتند.
نخست، احتمال سوء قصد داده شد و حتي گفته شد كه كار جاسوسان خارجي [روسيه] بوده ولي پس از معاينه اجساد معلوم شد كه مرگ بر اثر استنشاق گاز طبيعي (مورد مصرف در خانه) بوده كه از بخاري آپارتمان نشت كرده و بخاري ساخت ايران و وارداتي بوده است. با وجود اين، احتمال سوء قصد و توطئه كاملا منتفي نشده است.

رويدادي در قرن 21 ! - کشتي قراضه مصري باعث مرگ نزديک به هزار انسان شد!

يكم فوريه 2006 يك كشتي مسافربر مصري كه ميان كشور سعودي و مصر در رفت و آمد منظم بود براثر هواي توفاني درياي سرخ در اين دريا غرق شد. اين كشتي حامل 1300 تا 1400 مسافر و عمدتا مصري بود كه تنها چهارصد نفرشان زنده از دريا گرفته شده بودند. بيشتر مسافران را مصرياني تشكيل مي دادند كه در كشور سعودي كار مي كردند و يا به زيارت حج رفته بودند كه باز مي گشتند.
گفته شده بود كه كشتي غرق شده بيش از عُمر مجاز كار كرده بود و قبلا در حرّاج از يك شركت اروپايي خريداري شده بود. بستگان مقتولان حادثه برضد مقامات مصري كه اجازه كار به اين كشتي فرسوده داده بودند دست به تظاهرات و اعتراض زده و اعلام کرده بودند که به قوه قضایی متوسل خواهند شد تا کسانی را که به آن کشتی پروانه حمل و نقل مسافر داده بودند شناخته و مجازات کند.

برخي ديگر از رويدادهاي 6 فوريه

743: هُشام ابن عبدالملك حكمران اموي خاور ميانه درگذشت.

1778: در این روز در پاریس میان دولت فرانسه و دولت مهاجرنشینان انگلیسی استقلال یافته آمریکا یک پیمان اتحاد و دوستی امضاء شد. دولت فرانسه در جریان انقلاب مسلحانه مهاجرنشینان با انگلستان به انقلابیون کمک نظامی کرده و افسر و کشتی جنگی فرستاده بود.

1820: با کمک یک انجمن آمریکایی ضد بردگی و اسارت انسان، 86 سیاهپوست و برده سابق از نیویورک عازم آفریقای غربی شدند تا در قاره نیاکان، برای خود محل سکونت بسازند و پذیرای بردگان آزادشده بعدی شوند که قصد بازگشت به آفریقا داشته باشند. سرزمینی که این 86 تن انتخاب کردند به تدریج به صورت کشوری 111 هزار کیلومتری به نام «لیبریا» در آمده است که بیش از 4 میلیون جمعیت دارد، پایتخت آن مونرویا و زبان رسمی کشور «انگلیسی» است.

1832:

Otto

اُتوOtto شاهزاده 17 ساله آلمانی از ایالت باواریا و بدون اینکه زبان یونانی بداند و این کشور را دیده باشد پادشاه یونان شد!. نشست قدرت های اروپایی در لندن تصمیم به پادشاهی شدن یونان و انتخاب اُتو گرفته بود. یونان تا این زمان هیچوقت پادشاهی نبود. قدرت های اروپایی پس از اینکه کمک کردند که عثمانی از یونان رانده شود تصمیم به پادشاهی کردن آن گرفتند تا عثمانی و هر قدرت دیگر به آنجا بازنگردد. یونان در قرون قدیم بخشی از امپراتوری روم بود و در قرون جدید تا دهه سوم قرن 19 وابسته به عثمانی. یونان در عهد باستان و پیش از پیدایش امپراتوری روم، چند سال در تصرف ایران بود و قبلا و بعدا تا زمان ظهور قدرت مقدونی ها (اسکندر و پدرش فیلیپ) به صورت کشور ـ شهر و نوعی دمکراتیک اداره می شد.

1912:

Eva Braun

اِوا براون که در اپریل 1945 تنها 40 ساعت زوجه هیتلر بود ششم فوریه (روزی چون امروز) در سال 1912 به دنیا آمد. وی که در کار عکس و فیلم بود در 17 سالگی با هیتلر آشنا شد و به تدریج مِترس او. این دو در آخرین ماههای جنگ جهانی دوم، در برلین به یک پناهگاه زیر زمینی رفتند و هیتلر 40 ساعت پیش از خودکشی، در همان پناهگاه اِوا را عقد رسمی کرد و پس از دریافت این خبر که روس ها به پناهگاه نزدیک شده اند از اِوا خواست که سیانور بخورد تا بدست دشمن نیافتد و تحقیر نشود و سپس با شلیک گلوله خودکشی کرد. وی پیش از خودکشی، از افراد مستقر در پناهگاه خواسته بود که اجساد هر دو را آتش بزنند تا روس ها آنان را نشناسند، ولی روس ها اجساد نیمسوخته آنان را بدست آوردند و شناختند. ِاِوا 33 ساله بود که به دستور هیتلر سیانور خورد. خواهر اِوا با یک افسر ارشد اس. اس. ازدواج کرده بود.

1918: در انگلستان به زنان حق شرکت در انتخابات و دادن راي داده شد، مشروط براينکه در سنين بالاي 30 مي بودند.

1929: امروز زادروز «والنتین یانین» تاریخدان روس است که صدها رساله، مقاله و کتاب درباره ریشه روس ها و روس ها در قرون وسطی، تعرض مغول ها، تأمین وحدت و ایجاد امپراتوری روسیه و اشتباه بلشویک ها به تقسیم آن و ایجاد اتحاد جماهیر شوروی نوشته و ثابت کرده است که احساس میهندوستی روس ها که در جریان جنگ جهانی دوم بیش از 27 میلیون کشته دادند زیاد است و در صورت احساس خطر برای وطن، سریعا بپا می خیزند. او که ششم فوریه 1929 به دنیا آمده بود دوم فوریه (همان ماه تولد) در سال 2020 درگذشت. وی سالها استاد تاریخ در دانشگاه مسکو بود و برنده جایزه لنین. او که رساله ای در زمینه «پول در دوران حاکمیّت مغول ها ـ بر چین، جنوب روسیه و خاور میانه ازجمله ایران» دارد در مورد سیاست های پولی (نقدینگی) به دولت های غیر سوسیالیستی هشدار داده است که در تنظیم سیاست های پولی خود دقت کافی داشته باشند. وی پول بَد را یک میکرب جامعه خوانده است که پنی سیلین آن بسختی بدست می آید و درمان، طولانی است.

1933: اصلاحيه بيستم قانون اساسي آمريکا از اين روز به اجرا در آمد. اين اصلاحيه که روز پايان دوره هر رئیس جمهوري، سناتوري و نمايندگي مجلس را تعيين کرده است 23 ژانويه 1933 از تصويب گذشته بود. طبق اين اصلاحيه، دوره هر رئيس جمهوری ظهر بيستم ژانويه هر چهار سال يک بار پايان مي يابد و دوره نمايندگي و سناتوري ظهر سوم ژانويه.

1932:

کامیلو گوریاران Camilo Gorriaran از انقلابیون کوبا و در ردیف فیدل کاسترو و چه گوارا ششم فوریه 1932 به دنیا آمد و در اکتبر 1959 در آسمان کارائیب ناپدید شد. اثری از هواپیمای حامل او به دست نیامده است. پدر و مادر کامیلو در جنگ داخلی اسپانیا در کنار چپ ها جنگیده بودند. کامیلو عقیده داشت چنانچه پولپرستان و قدرت طلبان آزمندی های خودرا تعدیل نکنند زمانی فرا خواهد رسید که توده ها به صورت گروهی و یا انفرادی برضد آنان قیام خواهند کرد و این قیام جهانی خواهد شد. تفسیر نگاران این عقیده را همان آنارکیسم نوشته اند: تأمین برابری انسان و عدالت به هر طریق. اوضاعِ پس از فروپاشی بلوک شرق (عقب نشستن سوسیالیسم) و قدرت گرفتن اصحاب منافع، درستی عقیده کامیلو را نشان داده است.

1952:

جورج ششم پادشاه انگلستان درگذشت و دختر 25 ساله اش اليزابت به نام اليزابت دوم برجاي او نشست. اليزابت هنگام مرگ پدر در کِنيا و در يک شکارگاه بود که به لندن بازگشت. اليزابت دوم متولد 21 اپريل 1926 که از آن زمان تا هشتم سپتامبر 2022 ملکه انگلستان و 15 کشور ديگر عضو جامعه مشترک المنافع بود در این روز و در نود و شش سالگی درگذشت. اين جامعه مرکب از مستعمرات و مهاجرنشينان سابق دولت لندن داراي 54 عضو است. حکومت انگلستان پارلماني است و نخست وزير (برگزيده مجلس) بر کشور حکومت مي کند. عکس مقابل در سال 1952 از اليزابت دوم برداشته شده است.

1958: يک هواپيماي مسافربر انگليسي هنگام برخاستن از فرودگاه مونيخ آلمان سرنگون شد و 38 تن ازجمله هفت فوتباليست عضو تيم منچستر يونايتد کشته شدند.

1996: در این روز یک هواپیمای چارتر از نوع بوئینگ 200-757 یک شرکت هوایی غیردولتی ترکیه (شرکت Brigenair) با 189 سرنشین پس از برخاستن از فرودگاهی در جمهوری دومینیکن واقع در کارائیب سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند. این هواپیما عازم آلمان از طریق کانادا بود. با سقوط این هواپیما و تأثیر روانی این حادثه در مسافران بالقوه، شرکت Brigenair ورشکست و تعطیل شد. دفتر مرکزی این شرکت هوایی در شهر استانبول بود.

2016: یک زمین لرزه 6 و 6 دهم ریشتری در جنوب تایوان، 120 نفر را کشت، دهها تن را مجروح و زیان مالی سنگین وارد ساخت.

کارنامک نوشيروان (خاطره ای از مولف)

یک خاطره: ایجاد نگرانی در مردم، وقتی که اخبار به موقع به پخش رادیو نرسد ـ زمانی که محمود طلوعی دبیر اخبار بود ـ خبرگزاری پارس در آن زمان

محمود طلوعی

محمود طلوعی از روزنامه‌نگاران و نویسندگان معاصر ایران 29 اَمُرداد 1394 در نزدیکی خانه اش در خیابان آفریقا و نه چندان دور از چهارراه جهان کودک (ناحیه میدان ونک) در یک حادثه رانندگی جان خودرا از دست داد. وی که 85 سال داشت هنگام عبور از خیابان با یک موتوسیکلت تصادف و مجروح شده بود که پس از انتقال به بیمارستان درگذشت.
    در خبرها، تنها به سابقه کار طلوعی در مجله خواندنی ها اشاره کرده بودند که سه دهه در این مجله قلم زده بود و بیشتر این مدت را سردبیر این مجله بود که عمدتا مطالب نشریات دیگر را نقل می کرد و شعار آن «آنچه خوبان همه دارند تو تنها داری» بود.
    طلوعی نه تنها در مجله خواندنی ها بلکه سال ها (از اواخر دهه 1330) مترجم خبر در خبرگزاری پارس (از زبان فرانسه) بود و در زمان وزارت جهانگیر تفضلی (از نیمه دوم سال 1341) به موازات آن، مفسّر و دبیر اخبار بین الملل این خبرگزاری ویژه پخش از رادیو. تفسیرهای محمود طلوعی در بخش اخبار ساعت 8 شب و 7 بامداد از رادیو پخش می شد و در بولتن خبرگزاری قرار می گرفت و برای روزنامه ها و اشخاص مشترک خبرگزاری ارسال می شد. جهانگیر تفضّلی وزیر مشاور کابینه وقت (کابینه امیراسدالله عَلَم) که در این سمَت، مدتی مسئولیت انتشارات و رادیو ایران را بر عهده داشت محمود طلوعی را در خبرگزاری ارتقاء و از سردبیران ارشد قرار داده بود.
    به یک خاطره در این دوره اشاره کنم:
    از سالن تحریریه خبرگزاری پارس در طبقه پایین ساختمان (ساختمان قدیم انتشارات و رادیو واقع در میدان 15 خرداد) که دریچه هایی هم برای انتقال باندهای اخبار تله پرینترهای خبرگزاری های بزرگ به آن سالن داشت، تا استودیو پخش خبر، کمتر از 100 متر فاصله بود. معمولا گویندگان خبر، پیش از پخش به اطاق اخبار خبرگزاری می آمدند و خبرها را مرور می کردند تا اگر اشکالی باشد و تلفّظی را بخواهند بدانند، از دبیر و یا سردبیر بپرسند. در مورد اخبار «سه دقیقه ای سر هر ساعت» گاهی هم نمی آمدند و پیشخدمت اطاق، خبرها را به استودیو می رساند و بدست گوینده می داد. در سرویس عصر، اطاق خبر دو پیشخدمت داشت؛ بُداغی و لواسانی.
    طلوعی به علت دقّت زیاد، دیرتر از دبیران دیگر، خبرها را به گوینده می داد. اواخر زمستان 1341 بود. یک شب گوینده خبر ـ خبرهای سه دقیقه ای برای پخش در سر هر ساعت ـ به اطاق خبر نیامده بود و طلوعی که منتظر گوینده بود، 6 ـ 5 دقیقه پیش از پخش، خبرها را به لواسانی که مردی سالخورده بود داد تا به استودیو ببَرَد. لواسانی در آن شب دچار بیماری اسهال بود و از میان راه ناچار به بازگشت به ساختمان و رفتن به دستشویی شده بود و چون عجله کرده بود در محوطه دستشویی بر زمین افتاده بود و اوراق خبر پراکنده و خیس شده بودند. در آن لحظه همه می دویدند تا اخبار پخش شوند، ولی درِ دستشویی از پشت بسته بود و پس از باز شدن در، اوراق خبر درهم و ناخوانا و بعضا خیس. تایپیست هم صفحه نویسی و کاربُن گذاری نکرده بود تا کُپی خبرها به گوینده داده شود. به هر حال، سر آن ساعت، اخبار پخش نشد و همه ناراحت بودند که یک تلفن از بیرون، وزیر را هم ناراحت کرد. اگر در آن شب، نصرت الله معینیان (که وزیر راه شده بود) وزیر انتشارات و رادیو بود که همه اخراج می شدند، ولی تفضّلی اهل اخراج کردن نبود. اما آن تلفن وی را هم نگران کرده بود زیراکه تلفن کننده پرسیده بود که آیا کودتا شده، ساختمان رادیو اشغال شده که خبرها پخش نشده است؟، ولی پخش سایر برنامه ها که نوار بودند (نه، زنده) ادامه دارد [داشت]. طلوعی همان لحظه در حالی که با صدای بلند گفت؛ دَمی با غم بسر بردن ـ جهان یکسر نمی ارزد، از دبیری خبر کناره گیری و به ترجمه از زبان فرانسه و تفسیرنویسی اکتفا کرد.
    شنیده شد که نخست وزیر (رئیس دولت) هم از نگرانی برخی از مردم و احتمالا از طریق ساواک از پخش نشدن آن بخش از اخبار آگاه شده بود و موضوع را از جهانگیر تفضّلی پرسیده بود.
    در پی این رویداد، به کارکنان تنظیم خبر برای پخش از رادیو در خبرگزاری پارس (ایرنا) تاکید شد که اخبارِ سه دقیقه ای سر هر ساعت باید 15 دقیقه زودتر آماده شود و اگر به عللی گوینده به اطاق نیاید، «دو نفر باهم» اخبار را به استودیوِ پخش برسانند، نَه یک نفر که مبادا میان راه دچار مشکل شود. در آن زمان و در طول سال ها (پیش از ایجاد خبرگزاری رادیو تلویزیون ملی در زمستان سال 1350)، خبرگزاری پارس ـ تنها خبرگزاری وقت ایران، چند گروه تهیه و تنظیم خبر داشت: گروه تنظیم برای رادیو (اخبار داخله و اخبار خارجه ـ جدا از هم)، گروه تنظیم برای تلویزیون غیردولتی، گروه تنظیم برای بولتن جهت ارسال ساعت به ساعت به روزنامه ها ـ زیراکه از فَکس، اینترنت و تلِکس هنوز خبری نبود، گروه تنظیم اخبار اقتصادی برای ارسال به مشترکان ویژه این اخبار و عمدتا بازرگانان و مدیران شرکت ها، بانک ها و مشاوران امور اقتصادی، گروه دریافت و تنظیم اخبار غیر منتشره که برای مقامات، سناتورها و برخی از نمایندگان مجلس ارسال می شد، گروه دریافت و تنظیم اخبار ویژه که منحصرا برای شاه، نخست وزیر و 8 مقام دیگر ارسال می شد و چهار گروه تنظیم اخبار به زبانهای عربی، ترکی، انگلیسی و روسی. اطاق گزارشگران، فتوژورنالیست ها و فیلمبرداران خبرگزاری جدا از تحریریه بود. بخش اِدیت نوارها هم در همین اطاق بود و در کنار این اطاق، تاریکخانه ساخت عکس. م. سعادت و حسین توصیفیان معروف ترین گزارشگران میدانی وقت (حاضر در محل تهیه گزارش و مصاحبه ها) بودند و عطا بهمنش گزارشگر اخبار ورزشی خبرگزاری پارس.

پيام‌هاي تازه

آيا تضمين بقاء مديران اجرايي كه گفته شده است از سوي رئيس جمهور صورت گرفته، عملي درست است؟

پرسشي كه در زير آمده است 15 بهمن 1383 دريافت شد كه مخاطب نظر مؤلف اين تاريخ آنلاين را درباره گفتهِ رئیس جمهور وقت خواسته بود.

    سئوال: آيا شما (خطاب به مؤلف اين تاريخ آنلاين) با اظهارات اخير محمد خاتمي رئيس جمهور [رئيس جمهور وقت] كه تا پايان دوره جاري دولت، مديران اجرايي را تغيير نخواهد داد، موافقيد؟.

    پاسخ:

    البته كه نَه. اگر چنين مطلبي گفته شده باشد، با آن چه كه در «علم اداره» آمده است (اصل بازرسي، و تشويق و تنبيه) همخواني ندارد كه اين اصل بر پايه گزارش روز به روز راندمان كار سازمانهاي عمومي و بازرسي ها و شكايات است. عقل سليم هم حُكم مي كند كه مدير «كم بازده»، اشتباه كار، يا متخلّف و مديري كه شرايط اوليه احراز اين مقام را نداشته و يا اين كه ضمن كار معلوم شود كه از آغاز كار فاقد آن بوده است و يا آن را از دست بدهد، در هر زمان كه باشد بايد بركنار شود، ولو يك روز مانده به آخر حكومت يك رئيس دولت؛ تا از ادامه آسيب (زيان عمومي) جلوگيري به عمل آيد.
     نگارنده نديده است كه در طول تاريخ به يك مدير انتصابي تضمين بقاء در مقام داده شده باشد. امروزه كشورها حتي در صدد يافتن راه براي بركناري مقام هاي انتخابي هستند تا زيان عمومي ادامه نيابد. برخي از كشورها به چنين تدابير و ضوابطي دست يافته اند. معمولا قضاوت درباره انتصابات يك رئيس دولت را به بعد از انقضاي دوره حكومت او موكول مي کنند تا دست روزنامه نگار، مورّخ و نیز بازرسان پارلمان و ... بازتر باشد.

پرسش درباره تاسيس يک خبرگزاري

یک مخاطب این تاریخ آنلاین در ایمیل ارسالي دوم فوريه 2006 خود پرسيده است كه براي تاسيس يك وبسایت خبری که این روزها در جمهوری اسلامی ایران «خبرگزاري» گفته می شوند به چه سرمايه و كادري مورد نياز است؟.

    پاسخ:

    نخست بايد تاريخچه تاسيس خبرگزاري ها را دانست. «خبرگزاري» در نيمه قرن نوزدهم با اين هدف درست شد كه در هزينه تهيه خبر و بويژه اخبار خارجي (ساير كشورها) صرفه جويي شود و لازم نباشد هر روزنامه، خبرنگار در شهرهاي دور دست و كشورهاي ديگر مستقر سازد و هزينه تلگراف و ... بدهد. در آمريكا، روزنامه ها سرمايه گذاري كردند و «اسوشييتدپرس» را براي خود به وجود آوردند كه هنوز مشغول بكار است و هر روزنامه بهاي اخبار دريافتي را بر حسب تيراژ خود مي پردازد (روزنامه كم تيراژ، كمتر). اين خبرگزاري، طبق قرارداد در تحريريه هر روزنامهِ داخلي (آمريكا) يك خبرنگار مستقر ساخته كه اخبار جمع آوري شده توسط خبرنگاران روزنامه را كه ارزش سراسري داشته باشند به مركز خود مخابره كند تا برحسب انتخاب سردبير كشيك، در خروجي قرار گيرند و ساير روزنامه ها دريافت دارند و برخي از اين اخبار هم به تشخيص سردبير بين الملل به سراسر جهان مخابره شوند.
    ما در ايران درست عكس اين را انجام مي دهيم، يعني روزنامه هاي داخلي به جاي دادن خبر به خبرگزاري ها، اين خبرها را هم كه بايد خودشان از دست اول تهيه كنند از خبرگزاري هاي داخلي مي گيرند و اخبار ساير ملل هم ترجمه است. اخبار آژانسها و يا به نقل از آنها در سرچ انجين ها از جمله ياهو و گوگل گزينشي و بعضا انتفاعي است و پس از محاسبات فراوان انتخاب، اديت و ارسال مي شود [اصطلاحا در بخش مربوط سرچ انجین قرار مي گيرد]. در همه آمريكا به اندازه ايرانِ چند سال اخير، خبرگزاري وجود ندارد. آن طور كه استنباط نگارنده است، خبرگزاري هاي تازه تاسيس ايران خبرهاي خود را از منابع رسمي (عمدتا دفاتر روابط عمومي، وبسايت های رسمی و يا اظهارات مقامات ـ نطق ها) دريافت و در سايت و سرويس شان قرار مي دهند و تنظيم اخبار هم ژورناليستي و کامل نيست. بنابراين، تفاوت زياد با يك «وبلاگ» ندارند كه مقامات و دستگاههاي دولتي داراي وبسايت رسمی و سخنگو هستند كه همه افراد و نيز وبلاگ نويس هاي مي توانند از آنها نقل و استفاده كنند. اخبار خارجي آژانسها و سرچ انجين ها هم كه در دسترس همگان است. لذا، ايجاد يك خبرگزاري به صورتي كه امروز در ايران مشاهده مي شود، هزينه و كادر فراوان نياز ندارد. اگر قرار باشد كه يك خبرگزاري به توليد خبر از صحنه بپردازد و براي تهيه عناصر خبر ـ فرضا يك قتل، چند خبرنگار را مامور مراجعه به خانه مقتول و مصاحبه با آشنایان، شهود و تهيه عكس وي و قاتل و ... كند نياز به كادر ماهر و متعدد دارد. همچنين اگر بخواهد درباره يك خبر رسمي نظر اصحاب نظر و مردم عادي را استعلام كند و سابقه بر خبر بنويسد بايد نيروي كار داشته باشد. گرفتن خبر تلفني و يا فاكسي و ايميلي و یا رونویسی از وبسایت های رسمی و قرار دادن آن با عكس دریافتی در سايت كاري آسان و يکنفره است. تا نيمه دهه 1350 كه خبرگزاري پارس (ايرنا) با تجهیزات قدیمی تر، اخبار کشور را تهيه مي كرد و برای رسانه ها مي فرستاد، اين نگارنده (مؤلف تاریخ آنلاین برای ایرانیان) روزهاي تعطيل به تنهايي آن را اداره مي كرد. «خبرگزاری» تا زمان آنلاین شدن و در دسترس همگان قرار گرفتن ـ در تعریف، رسانه نبود ـ کمک رسانه خوانده می شد و اینک در ردیف رسانه ها قرار گرفته است زیراکه بمانند روزنامه و رادیوتلویزیون، هرکس می تواند به اخبار آن دسترسی داشته باشد و اخبار آن ـ گرچه ناقص (نبود همه عناصر خبر در آنها)، سریع تر و لحظه به لحظه در دسترس قرار می گیرد.

مطالعه اين سايت و نقل مطالب آن با ذكر ماخذ (نشاني کامل سايت و نام مولف آن) آزاد است، مگر براي روزنامه هاي متعلق به دولت و دستگاههاي دولتي؛ زيرا كه مولف اين سايت اكيدا «روزنامه نگاري» را كار دولت نمي داند. روزنامه عمومي به عنوان قوه چهارم دمكراسي بايد كاملا مستقل از دولت و سازمانهاي عمومي باشد تا بتواند رسالت شريف خود را به انجام برساند.

تماس با مولف:

editor (a) iranianshistoryonthisday.com
n.keihanizadeh (a) gmail.com