Iranians History on This Day

روز و ماه خورشیدی و یا میلادی مورد نظر را انتخاب و كلید مشاهده را فشار دهید

میلادی

خورشیدی

21 مارس

جستجوی:

هدیه مولف
این سایت مستقل و بدون كوچكترین وابستگی؛ هدیه ناچیز مولف كوچك آن به همه ایرانیان، ایرانی تبارها و پارسی زبانان است كه ایشان را از جان عزیزتر دارد ؛ و خدمتی است میهنی و آموزشی كه خدمت به میهن و هموطنان تكلیف و فریضه است كه باید شریف و خلل ناپذیر باشد و در راه انجام تكالیف میهنی نیاز به حمایت مادی احدی نباید باشد، و نخواهد بود. انتخاب موارد برای نگارش و عرضه در سایت نظرشخص مولف است.

Select your preferred language to translate this page into.

لینک به این صفحه

ایران

نوروز: پیدایش آن و برخی از رویدادهایی که در طول تاریخ در این روز و یا به این مناسبت روی داده است

كوروش بزرگ نوروز را یك آیین رسمی اعلام كرد

    نوروز و آیین های باشكوه آن، مسیری سه هزار ساله را پیموده تا به ما رسیده است. «نوروز» كهنسالترین آیین ملی در جهان است كه جاودانه مانده و یکی از عوامل تداوم فرهنگ ایرانیان و مردمی است که در محدوده امپراتوری پیشین پارسیان زندگی می کنند. چند دهه است که مورخان معاصر، کشورهایی را که نوروز جشن ملی آنان است «منطقه نوروز» نوشته اند از آناتولی تا دره سند، بخشی از هند و کوههای پامیر و از آسیای میانه و قفقاز تا خلیج فارس. اصحاب نظر بعید نمی دانند که با ایجاد اتحاد میان این کشورها یک بلوک سیاسی تازه بوجود آید و وزنه ای سنگین در سیاست جهان شود. همه تلاش جهان غرب بر این است که چنین اتحادی تحقق نیابد و بویژه ناسیونالیسم ایرانی باردیگر طلوع نکند.
     آیین های برگزاری این آیین های بزرگ در عصر حاضر با سه هزار سال پیش تفاوت چشمگیر نكرده و به همین دلیل، عامل وحدت فرهنگی ساكنان «منطقه نوروز» به شمار می رود كه آن را در هرگوشه از جهان كه باشند، یكسان برگزار می كنند و بزرگ می دارند. اندیشمندان، «نوروز» را مظهر پایدار هویت و ناسیونالیسم ایرانی خوانده اند كه مورخان در قوه محركه این ناسیونالیسم تردید ندارند؛ زیرا كه در طول تاریخ نیروی عظیم و كارآیی های فراوان آن را مشاهده كرده اند.
     «نوروز» روز ملی و جشن همه كسانی است كه در فلات ایران (ایران زمین) ـ خود و یا نیاكانشان به دنیا آمده اند و تاریخ و فرهنگ مشترك دارند، و نیز ساكنان سرزمینهایی كه در طول قرون و اعصار، امپراتوری پارسیان را تشكیل داده بودند.
     در قرن نوزدهم امپراتوری ایران براثر توطئه های استعمارگران اروپایی تجزیه شده، اما فرهنگ مشترك و مدنیّت غنی قوم ایرانی باقی مانده و نوروز همچنان روز ملی همه آنان است.
    از آغاز سده 21 تلاش های چشمگیر و تازه ای به منظور تحكیم رشته های فرهنگی و خویشاوندی (مهر، همدلی، انس و الفت) ساكنان منطقه نوروز و به ویژه میان كشور ایران و كشورهای فرارود و آسیای جنوبی صورت می گیرد كه اصحاب نظر آن را یك پدیده تازه جهانی دانسته اند، زیرا كه مناسبات كشورها تاكنون در زمینه های اقتصادی، سیاسی و نظامی (مادی) بوده است كه باعث برانگیخته شدن رقابت دیگران، یارگیری سیاسی ـ نظامی و مسابقه های نامطلوب شده است.
     در بسیاری از آثار گذشته نگاران، از جمله در تاریخ طبری، شاهنامه فردوسی و آثار بیرونی؛ نوروز به جمشید ـ شاه افسانه ای و در تالیفات دیگر به کیومرث نسبت داده شده و آن را به دلیل آغاز بهار، برابر شدن روز و شب و از سر گرفته شدن درخشش خورشید و اعتدال طبیعت، بهترین روز در سال دانسته اند.
     به نوشته برخی از مورخین برپایه افسانه ها، سه هزار سال پیش در چنین روزی، جمشید از كاخ خود درجنوب دریاچه ارومیه (منطقه باستانی حسنلو) بیرون آمد و عمیقاً تحت تأثیر آفتاب درخشان، و خرمی و طراوت محیط قرارگرفت و آن روز را «نوروز»، روز صفا، پاك شدن زمین از بدیها و روز سپاسگزاری از خداوند بزرگ نامید و خواست كه از آن پس، بدون وقفه، هر سال دراین روز آیین ویژهای برگزار شود- آیینی كه هنوز ادامه دارد و از گزند زمانه و هرگونه تحول سیاسی و اجتماعی مصون مانده است.
     لازم است بدانیم كه مهاجرت آرین ها به صورت سه دسته مادها، پارسها، پارتها به سرزمین ایران درقرن هشتم پیش از میلاد تكمیل شد. این گروه از آرین ها از گروهی كه به اروپا رفتند، جدا شده بودند که مورخان آنان را آرینهای جنوبی می خوانند. مادها در منطقه ری (تهران امروز) به سمت شمال غربی و غرب تا مرز ایلام و ازجمله آثرپاتیكان (آذربایجان) و كردستان مستقر شدند و بعدا حكومتی به پایتختی همدان در آن منطقه تأسیس كردند كه به احتمال زیاد جمشید از میان آنان برخاسته بود. زیرا، پارسها در جنوب و جنوب شرقی «ری» تا سواحل خلیج فارس و بیشتر افغانستان و بلوچستان امروز اسكان گرفته بودند و پارتها در شرق دریای مازندران و جنوب سیردریا، از جمله خراسان بزرگ، دامغان، خوارزم و گرگان - تپورستان (مازندران) و نواحی اطراف استقرار یافته بودند.
     ترویج آموزش های زرتشت ـ تنها پیامبری كه از میان آرینها برخاسته ـ به نوروز جنبه معنوی بخشید، زیرا زرتشت بر كردار، گفتار و پندار نیك تأكید داشت و هرعمل خلاف عدالت را نفی می كرد و تحولات تاریخ را نتیجه كشمكش بدی و خوبی می دانست و می گفت كه سرانجام با شكست قطعی بدی؛ آرامش، صفا، شادی، صمیمیت و عدالت جهانیان تأمین خواهد شد. نوروز فرصت خوبی برای زدودن افكار بد از روح، پایان دادن به دشمنی ها از طریق تجدید دیدارها و نیز شادكردن دوستان و بستگان، مخصوصاً سالخوردگان با دستبوسی آنان و مبادله هدیه بوده است.
     كوروش بزرگ مؤسس امپراتوری ایران كه از مادر، «ماد» و از پدر، «پارس» بود نخستین حكمران ایرانی بود كه نوروز را عید رسمی اعلام داشت و در سال 534 پیش از میلاد دستورالعملی برای اجرای مراسم دولتی آن تدوین كرد كه شامل ترفیع نظامیان، ابلاغ انتصابات تازه، سان دیدن از سربازان، عفو مجرمین پشیمان، ایجاد فضای سبز و پاكسازی محیط زیست ـ از منازل شخصی گرفته تا اماكن عمومی ـ بود. چهارسال پیش از آن، كوروش پس از تصرف بابل، نوروز را در آنجا جشن گرفته بود و به این سبب برخی از مورخان، زمان اعلام رسمی و عمومی شدن نوروز به عنوان عید ملّی را سال 538 قبل از میلاد نوشته اند. بابل در 29 اکتبر سال 539 پیش از میلاد به تصرف ایران درآمده بود.
     در دوران هخامنشیان، یازده روز اول فروردین (فرورتیشن/Farvartishn) ویژه انجام مراسم نوروز بود. شاه در نخستین روز سال نو روحانیون، بزرگان، مقامات دولتی و فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان و نمایندگان سرزمینهای دیگر را می پذیرفت و ضمن سپاسگزاری از عنایات خداوند، گزارش كارهای سال كهنه و برنامه های دولت برای سال نو و نظر خویش را بیان می كرد كه نصب العین قرارگیرد. این آیین تا همین اواخر با جزیی تفاوت رعایت می شد كه دوباره دارد بتدریج ازسرگرفته می شود. شاه سپس پیشكش ها را دریافت می كرد كه نمونه آن در كنده كاریهای تخت جمشید دیده می شود. آنگاه مراسم سان و رژه برگزار می شد و افسرانی كه قهرمان دفاع از وطن شده بودند، ترفیع و پاداش می گرفتند و مقامات تازه و قضات نو معرفی می شدند.
     در نوروز، مردم نخست به دیدن سالخوردگان خانواده، بیماران و از كارافتادگان می رفتند و ادای احترام می كردند (احترام و رعایت احوال سالخوردگان و نسل بازنشسته، در میان ایرانیان همواره نهایت اهمیت را داشته است). سپس عید ـ دیدنی آغاز می شد. پیش از دید و بازدیدها، در لحظه تحویل سال، هر فرد از خدا می خواست كه در سال نو روان او را پاك و آرام نگهدارد. این مراسم پس از 25 قرن به همین صورت ادامه دارد و باعث اعجاب ملل دیگر شده است.
     سران دولت هخامنشی در آداب و رسوم و قوانین سرزمین های غیرآریایی نشین كمتر مداخله می كردند ولی در مصر كه بیش از یك قرن (121 سال و چند ماه) یكی از ایالات ایران به شمار می رفت، آیین های نوروز را رواج داده بودند و با اعزام سفیر به حبشه (اتیوپی) از شاه انتخابی این كشور خواسته بودند كه نوروز را برسمیت بشناسد و برگزار كند، آلودن محیطزیست (آب و هوا و زمین) را منع ، و برای دروغ گفتن و سوء نیّت مجازات در نظر بگیرد.
     نوروز، هدف از گرامی داشت آن و وقایعی كه در طول قرون و اعصار در این روز روی داده است در خور توجه فراوان است. اشاره به چند مورد آن در زیر آمده است:

پس از ساختنه شدن تخت جمشيد، مراسم رسمي نوروز در اين تالار برگزار مي شد

پس از تكمیل ساختمان عظیم و زیبای تخت جمشید در پارس و گشایش آن، آیین های رسمی نوروز، باشكوه بیمانندی در آنجا برگزارمی شد. مراسم نخستین نوروز در تخت جمشید، دو هفته طول كشید. مردم عادی در تالار صدستون و سران ایالات و مقامات تراز اول در تالارهای دیگر این كاخ حضور می یافتند. كار ساختن تخت جمشید (یونانی ها پرسپولیس = شهر پارس خوانده اند) 51 سال طول كشید. داریوش یكم تصمیم به ساختن آن، در محلی نه چندان دور از پاسارگاد گرفت، ولی پادشاه سوم بعد از او آن را گشود و به این ترتیب ایران دارای دو پایتخت شد: شوش: پایتخت اداری و تخت جمشید: پایتخت سیاسی. عنوان «تخت جمشید» را قرنها بعد، عوام الناس به آن دادند، حال آن كه این كاخ با جمشید افسانه ای ارتباطی نداشته است. از این كاخ كه گویای تمدن و پیشرفت ایرانیان باستان است بر قلمرویی میان سند، دانوب، مدیترانه و صحرای آفریقا فرمانروایی می شد. حسادت اسكندر مقدونی نسبت به این شكوه و عظمت، عامل عمده ویرانی این كاخ به دست او شد. افراد خاندان سلطنت و درباریان در هر کجای کشور که بودند پیش از فرا رسیدن نوروز خودرا به تخت جمشید می رسانیدند و بهار را در آنجا بسر می بردند.

بزرگان ايران و مقامات رسمي ازطريق اين پلكان به تالار پذيرايي تخت جمشيد براي شركت در مراسم رسمي نوروز مي رفتند

داریوش دوم به مناسبت نوروز، در سال 416 پیش از میلاد سكه زرین ویژه ای ضرب كرد كه یك طرف آن شكل سربازی را در حال تیراندازی با كمان نشان می دهد. ضرب سكه زر و سیم یک قرن پیش از آن توسط داریوش یكم آغاز شده بود. سكه های داریوش بزرگ به «داریك» یا «دریك» موسومند. باید توجه داشت که رسم دادن سکه به عنوان عیدی از زمان هرمز دوم - شاه ساسانی در سال 304 میلادی آغاز شده است.

نقل این مطلب بدون ذکر نشانی پایگاه و نام مولف (نوشیروان کیهانی زاده) ممنوع است زیرا که نتیجه تحقیقات شخص وی و نظر اوست.

*****
     مِهستان (مه/Meh: بزرگ)، پارلمان ایران در عهد اشكانیان نخستین جلسه خودرا در نوروز سال 173 پیش از میلاد با حضور مِهرداد یكم ـ شاه وقت ـ برگزار كرد و اولین مصوبه آن انتخابی كردن مقام ریاست كشور (شاه) بود. عزل شاه نیز در اختیار همین مجلس قرار گرفت، البته طی شرایطی از جمله خیانت به كشور، ابراز ضعف و نیز جنون، بیماری سخت و از كار افتادگی. ایران در آن زمان دارای دو مجلس بود. مجلس شاهزادگان و مجلس بزرگان كه جلسه مشترك آنها را «مِهستان» می خواندند.
     در سال 52 میلادی، مِهستان كه از نحوست 13 فروردین می ترسید، چند روز ایران را بدون شاه گذارد و روز 15 فروردین «بلاش» را از میان شاهزادگان اشكانی به شاهی برگزید كه از همه آنان كوچكتر بود و استدلال كرد كه «مصلحت وطن»، انتخاب بلاش را ایجاب می كرد. شاه قبلی در ایام نوروز مرده بود. نحوست رقم 13 از یونانیان است که با اسکندر وارد ایران شده است!.
     نوروز ایرانی بر حسب سال مصادف است با یكی از این سه روز در تقویم تازه میلادی (گریگوری): 20، 21 و یا 22 مارس (مارچ). در مارس 44 پیش از میلاد، ایران خود را برای دفاع در برابر حمله احتمالی «ژولیوس سزار» آماده می كرد كه خبر رسید سزار 15 مارس (هفت روز پیش از نوروز) در سنای روم ترور شده است و شاه جریان را به اطلاع رجال كشور رسانید که ایام عید را در دلواپسی بسر برده بودند. اسپهبد سورنا فرمانده كل ارتش ایران 9 سال پیش از آن (سال 53 پیش از میلاد) در «حرّان» ارتش روم را درهم شكسته بود. در این جنگ، كراسوس كنسول روم و فرمانده این ارتش كشته شده بود و سزار تصمیم به انتقامگیری داشت.
     اردشیر پاپكان - كه در سال 226 میلادی سلسله ساسانیان را تأسیس كرده بود چهار سال بعد، از دولت روم كه در جنگ از وی شكست خورده بود خواست كه نوروز ایرانی را به رسمیت بشناسد و سنای روم نیز آن را پذیرفت و از آن پس نوروز ما در قلمرو روم به Lupercal معروف شد. در دوران اشكانیان ایام نوروز به پنج روز كاهش یافته بود اما اردشیر به تقاضای «تنسر/ Tansar» موبدِ موبدان (روحانی ارشد زرتشتیان) روز ششم فروردین ـ زادروز زرتشت ـ را بر آن اضافه كرد و چون ایرانیان روز هفتم فروردین را خوش یمن می دانستند و بیشتر ازدواجها را به این روز موكول می كردند، از آن زمان ایام نوروز كه روزهای روح ابدی، شادیها و پاكی ها بشمار می آمدند، به هفت روز افزایش یافت و ایرانیان در این هفت روز دست از كار می كشیدند.
     در طول حكومت ساسانیان اهمیت نوروز افزایش یافت. نه تنها یك عید ملّی بود بلكه ایام تمیز كردن محیط زیست، پوشیدن لباس نو، تمیز كردن بدن، استغفار از گناهان، دلجویی از پیران، تجدید دوستیها، استحكام خانواده، و بیرون كردن افكار بد و پلیدی ها از روح و روان به شمار می آمد. در این عهد، تشریفات نوروزی مفصل شد، از جمله روشن كردن آتش روی بامها در شب نوروز به منظور سوزاندن پلیدیها كه اینك این رسم به روشن كردن شمع سر سفره هفت سین تبدیل شده است. ساسانیان معتقد بودند كه هدف کوروش بزرگ از اعلام نوروز به عنوان یك روز ملّی؛ برقراری عدالت، نظم، برادری، انساندوستی و پاكدامنی بوده و باید تحقق یابد.
     در مارس 326 میلادی میان ارتش ایران به فرماندهی شاپور دوم و ارتش روم به فرماندهی كنستانتینوس دوم امپراتور این كشور جنگی خونین و پرتلفات در گرفته بود. با اینكه پیروزی با ارتش ایران بود، شاپور دوم 20 مارس (شب نوروز) برغم مخالفت افسرانش كه در شرف بُردن جنگ بودند، آتش بسی دو هفته ای اعلام كرد تا سربازان بتوانند آیین های نوروزی را برگزار كنند. كنستانتینوس دوم كه نیروهایش تلفات شدید داده بودند، پس از این آتش بس موقت حاضر به ادامه جنگ نشد و روز دهم آوریل میان دو امپراتور پیمان صلح به امضاء رسید.
     در مراسم نوروز سال 399 میلادی، چند مسیحی ایرانی كه موفق به ورود به كاخ یزدگرد ـ شاه وقت (ساسانی) شده بودند، فی البداهه از او تقاضای آزادی مذهبی برای خود كردند. این آزادی كه مورد درخواست دولت روم هم بود به همه مسیحیان قلمرو ایران داده شد.
     در نوروز سال 501 میلادی (1349 سال پیش از انتشار مانیفیست كمونیست به قلم كارل ماركس) مزدك بامداد ـ روحانی زرتشتی ـ جنبش سوسیالیستی خود را برپایه مالكیّت عمومی دارایی ها، استفاده از تولیدات و ثروت بر حسب نیاز فرد و برابری اجتماعی ـ اقتصادی همه مردم علنی ساخت كه مورد توجه توده ها كه گرفتار جامعه ای طبقاتی و وجود شكاف عظیم میان فقیر و غنی بودند، قرار گرفت و حتی شاه وقت ایران ـ قباد ـ متمایل به افكار او شد.
     پیمان «صلح پایدار» ایران و روم كه به امضای خسرو انوشیروان ساسانی و «ژوستی نی اَن» امپراتور روم رسیده بود، در سال 532 میلادی در مراسم نوروزی كه در تالار كاخ تیسفون (ایوان مدائن - طاق كسری، 36 كیلومتری جنوب بغداد) با حضور شاه ایران برپا شده بود، مبادله شد.

خسروانوشيروان به هركس كه در طول سال به وطن خدمت چشمگير كرده بود در مراسم نوروز يكي از اين سكه هارا مي داد که تصوير او بر آنها ضرب شده بود

در زمان حكومت طولانی خسروانوشروان (انوشیروان ساسانی ـ دادگر)، تماس مستقیم مردم با شاه افزایش یافته بود و شاه شخصاً به برخی شكایات رسیدگی می كرد و در مراسم نوروزی كاخ سلطنتی عده بیشتری از مردم عادی شركت می شدند و به همین سبب خسروانوشیروان در سال 549 میلادی، پس از برگزاری مراسم نوروز دستور ساختن تالار بزرگی را به ضمیمه کاخ سلطنتی تیسفون که از دجله فاصله زیاد نداشت صادر کرد و این تالار و ساختمان ضمیمه آن نهم مارس سال 551 میلادی آماده بهره برداری شد و آیین های نوروزی آن سال در آنجا برگزار شد. این تالار که با فرش معروف بهارستان مفروش بود پس از حمله اعراب آسیب دید و بعدا منصور خلیفه عباسی دستور داد که با تخریب کاخ سلطنتی و عمارات بزرگ تیسفون، مصالح لازم برای تکمیل عمارات شهر نوساز بغداد واقع در همان نزدیکی تامین شود و باقیمانده سکنه تیسفون به بغداد منتقل شوند. با وجود این، بقایای تالار خسروانوشیروان که به طاق کسرا و ایوان مدائن معروف شده همچنان باقی و پایدار مانده و از آثار تاریخی مهم جهان بشمار می آید. دانشگاه گندی شاپور (خوزستان) هم که به دستور خسروانوشیروان برای تدریس و تحقیق طب و فلسفه ساخته شده بود در نوروز (سال 550 میلادی) گشایش یافت.

دهها سال مراسم نوروزي در اين تالار (طاق كسري) در شهر تيسفون برگزار مي شد

*****
بعد از اسلام، تا مدتی مراسم نوروز در ایران به صورت خصوص و خانوادگی برگزار می شد. با وجود این، نوروز ایرانی از طریق مسلمانان تا اندلس (اسپانیا) گسترش یافت. از زمان عباسیان به دلیل بسط نفوذ ایرانیان در دستگاه خلفای این دودمان، مراسم نوروز به این دستگاه راه یافت ولی یك عید رسمی (روز ملی) نبود. در روایت است كه هارون الرشید، خلیفه معروف عباسی، هزاران سكه نقره كه یك طرف آنها را رنگ زده بود (علامتگذاری كرده بود) در مراسم نوروز (سال 211 هجری) در شهر بغداد به بزرگانی كه به دیدن او رفته بودند، هدیه داده و به آنان تأكید كرده بود كه نوروز سال آینده، كسی سكه دریافت خواهد كرد كه سكه های امسال را با خود بیاورد و به او نشان بدهد. هدف هارون این بود كه سكه های عیدی را که داده بود خرج نكنند.

*****
رجال خراسان در سال 809 میلادی، روز 24 مارس (سوم فروردین) را برای عید ـ دیدنی میان خود تعیین كرده بودند. در همین مراسم به آنان اطلاع رسید كه هارون الرشید در همان روز در شهرتوس درگذشته است. با این خبر، مجلس دید و بازدید نوروزی به یك جلسه محرمانه سیاسی مبدّل و در آن تصمیم گرفته شد كه به مأمون ـ كه از جانب مادر ایرانی بود ـ کمک کنند تا جانشین پدر شود و سه هفته بعد، هنگامی كه شنیدند «امین» برادر او در بغداد خلیفه اعلام شده است به گردآوری داوطلب برای جنگیدن دست زدند و در اندك زمانی 30 هزار داوطلب آماده شدند. این سپاه در روستای تهران (پایتخت امروز ) ارتش 91 هزار نفری مجرب امپراتوری عباسی را درهم شكست و علی بن عیسی بن ماهان فرمانده ارتش خلیفه كه بهترین سردار زمان خود بود به همدان گریخت. داوطلبان ایرانی در آنجا هم وی را شكست دادند که ضمن این جنگ كشته شد. نیروی داوطلب با وجود قلّت نفرات، با روحیه ای عالی و عشق کسب استقلال كامل وطن به بغداد رفت، این شهر را محاصره و تصرف، امین را اعدام کرد و سر او را برای مأمون به خراسان فرستاد و به این ترتیب از آن پس خلافت عباسیان تحت نفوذ ایرانیان قرار گرفت و در زمان برادران بویه (از مردم دیلمان منطقه كوهستانی گیلان)، خلیفه عباسی در حقیقت عروسكی در دست آنان بود. در زمان بوئیان که پیروان مرداویز بودند آیین های نوروزی باردیگر رسمیت یافتند و چون بغداد در دست آنان بود، در این شهر هم برگزار می شدند.

*****
    مردآویز زیاری (دیلمانی) از قهرمانان ملی ایرانیان كه بر قسمت بزرگی از ایرانزمین حكومت می كرد و اصفهان را پایتخت خود قرار داده بود، كمر به برگزاری آیین های ملی ایران از جمله تیرگان، مهرگان، سده، چهارشنبه سوری و مهمتر از همه نوروز بسته بود و تاكید داشت كه مراسم عینا و مطابق عهد ساسانیان برگزار شود و در این راه سختگیری زیاد و افراط بیش از حد ازخود نشان می داد، به گونه ای كه در سال 934 میلادی دست به تنبیه كاركنانی زد كه در آذین بندی اصفهان برای نوروز سلیقه كافی به كار نبرده بودند و همین امر سبب شد كه خدمه غیرایرانی كه مورد انتقاد قرار گرفته بودند، از بیم جان خود، او را در حمام کشتند. مردآویز همان سال جشن سده را در اصفهان برگزار کرده و شخصا در آن شرکت جسته بود. وی بود که پس از راندنِ دست نشاندگانِ عرب از مناطق مرکزی ایران دستور اکید داده بود که ایرانیان جز به فارسی نگویند و ننویسند.

    *****
    امیراسماعیل سامانی و به نوشته برخی از مورخان از دودمان ژنرال بهرام مهران (بهرام چوبین، متولد ری و نابغه نظامی ایران) كه به تجدید حیات زبان فارسی و فرهنگ ایرانی كمك فراوان كرد، در سال 892 میلادی از ریاضیدان های خراسان خواست كه تقویم ساسانی را دوباره نویسی كنند تا «نوروز»در ساعت درست و هنگام عبور خورشید از استوا آغاز شود و حلول سال دقیق باشد. این آرزو سالها بعد توسط «عمرخیام» تحقق یافت و تقویم هجری خورشیدی و لحظه دقیق حلول سال نو تهیه و تنظیم شد. جلال الدین ملکشاه سلجوقی كه عمر خیام نیشابوری در دوران حکومت او تقویم خورشیدی را تنظیم کرده بود از همان زمان دستور رعایت آن را داد که طبق قانون مصوب مجلس، از قرن چهاردهم هجری نوشتن تاریخ مكاتبات در ایران با تقویم خورشیدی رسمی شد.

*****
شاه اسماعیل صفوی روز 11 مارس (در سال 1502 میلادی) و 9 روز مانده به نوروز را برای تاجگذاری خود تعیین کرده بود تا آیین های نوروزی را در کسوت شاه ایران برگزار کند. وی که در تبریز خود را شاه همه ایران اعلام کرده بود درهمین مراسم گفته بود که خود را مکلّف به احیای امپراتوری ایران در داخل مرزهای ساسانیان می داند.

*****
در سال 1597 میلادی، شاه عباس یکم (صفوی) آیین نوروز را در عمارت «نقش جهان» برگزار كرد و در نطق خود به این مناسبت، اعلام داشت كه اصفهان پایتخت همیشگی ایران خواهد بود و تصمیم دارد آن را به صورت زیباترین و امن ترین شهر جهان درآورد و به نمایندگان كشورهای خارجی كه به شركت در مراسم دعوت شده بودند، اجازه داد كه برای كشور خود در اصفهان سفارتخانه بسازند. شاه عباس روز اول اكتبر سال 1588 میلادی رییس كشور ایران شده بود. وی در رعایت اعیاد ملّی و مذهبی شیعه دقت کامل بعمل می آورد.

نادرشاه

*****
نادرشاه به نوروز و آیین های آن علاقه مندی فراوان داشت. وی سكه خود موسوم به سكه نادری را در سال 1735 میلادی، در مراسم سلام نوروز رایج ساخت و تعدادی از آن را به رسم عیدی به منشی ها و افسران خود داد كه در یك طرف سكه نقش شده بود: «الخیر فی ماوقع» و در طرف دیگر سكه این عبارت دیده میشود: «نادرِ ایران زمین». این عبارت نشان می دهد كه نادر یک ناسیونالیست و خواهان احیای امپراتوری ایران در چارچوب مرزهای عهد ساسانیان، اشكانیان و هخامنشیان بود.
نادرشاه در سال 1739 در جریان لشكركشی به هند، پس از شكست دادن ارتش 360 هزار نفری این كشور و دریافت تاج پادشاهی هند، برای ورود به دهلی منتظر فرارسیدن نوروز شد تا در روزی سعد به این آرزو برسد و روز 20 مارس ( در آن سال، روز نوروز) وارد دهلی شد و مراسم عید را در كاخ «شاهجهان (امپراتور پیشین هند)» برگزار كرد.

کریمخان

*****
كریمخان زند (وكیل مردم) پس از اعلام شهر شیراز به پایتختی ایران، از سال 1761 میلادی به بعد هر ساله سلام نوروزی را در عمارتی كه اینك موزه پارس نامیده می شود، برگزار می كرد و سپس به دیدن مردم عادی (كوچه و خیابان) می رفت. وی در نخستین نوروز در شیراز، از جیب خود چند نوازنده را اجیر كرد كه در میدان های شهر بنوازند و مردم را شاد كنند كه بعداً این رسم شامل روزهای دیگر هم شد. كریمخان برای شاد كردن مردم و زدودن غمهایشان هر اقدامی را كه می توانست، می كرد. وی برای دیدن مردم و آگاه شدن از مشكلاتشان، حتی به قهوه خانه ها می رفت و در آنجا با آنان آبگوشت (دیزی) می خورد.

*****
آغامحمدخان قاجار با داشتن ریشه و تبار مغولی، «نوروز» را برای تاجگذاری اش تعیین كرد. وی در نوروز سال 1174 هجری خورشیدی (مارس 1795 میلادی) در تهران تاجگذاری كرد و این شهر را پایتخت قرار داد که هنوز پایتخت است.

*****
ویلهلم اول قیصر آلمان كه علاقه چشمگیر به خواندن تاریخ آرین ها داشت از این كه در 22 مارس 1797 میلادی (مصادف با نوروز آرین های جنوی - ایرانیان) به دنیا آمده بود، بسی مباهات می كرد. وی در نوروز سال 1871 به شاه وقت ایران (ناصرالدین شاه) نوشت: از این كه 22 مارس 1797 (و مصادف با نوروز ایرانیان) به دنیا آمده است، بسی مباهات می کند. در زمان او بود كه آلمان به وحدت رسید (رایش دوم). ویلهلم اول که بیسمارک صدر اعظمش بود 91 سال عمر كرد. فراموش نکنیم که آلمان تنها قدرت اروپایی است که نظر استعماری و سیاست امپریالیستی نسبت به ایران نداشت و همواره (جز در زمان صدارت بانو مِرکل) در کنار ایران بود. ایرانیان نیز نسبت به آلمان و آلمانیان احساسات ویژه داشته اند و به خاطر همین احساس، در دوران دو جنگ جهانی قرن بیستم آسیب فراوان دیدند.

*****
مارس سال 1911 (نوروز سال 1290 خورشیدی) مراسم رسمی (دولتی) نوروز به نشانه اعتراض به حضور خودسرانه نیروهای انگلستان و روسیه در خاك ایران لغو و به جای آن عزای ملی اعلام شد. این نیروها بر پایه قرارداد آگوست سال 1907 سن پترزبورگ (تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ میان انگلستان و روسیه) وارد میهن ما شده بودند و اشغالگر به شمار می آمدند. نیروهای روسیه تا 1918 و نیروهای انگلستان تا 1921 ایران را ترک نگفتند. وجود نیروهای همین دو کشور در ایران باعث شد کشور ما که اعلام بیطرفی کرده بود صحنه جنگ جهانی اول شود و آسیب بیند.

*****
برگزاری آیین های نوروز ایرانی از دوران هخامنشیان در آسیای صغیر (آناتولی ـ ترکیه امروز) تا به امروز مرسوم بوده است. عبدالحمید اول سلطان عثمانی که خود روز نوروز (20 مارس 1725) به دنیا آمده بود نوروز را در قلمرو عثمانی یک عید رسمی اعلام کرد که باقی مانده است.

*****
دولت وقت تهران كه می ترسید مردم از شنیدن امضای قرارداد ترکمنچای و از دست رفتن قفقاز ایران به خشم آیند و دست به عصیان بزنند، این قرارداد را كه با میانجیگری دولت انگلستان در 22 فوریه 1828 میلادی (درست یک ماه پیش از نوروز) امضا شده بود از مردم پنهان كرد تا خبر آن در ایام دید و بازدید نوروز به گوش ایرانیان نرسد و آنان را اندوهگین و بر ضد دولت متحد نكند.

*****
در نوروز سال 1300 (1921میلادی) دكتر محمد مصدق استاندار وقت فارس در مراسم رسمی نوروز در شیراز اعلام كرد كه به عنوان اعتراض به وقوع كودتای نظامی درتهران (کودتای ژنرال رضاخان و سید ضیاء طباطبایی با حمایت لندن) و زندانی شدن روشنفكران وطن، از همان لحظه از سمت خود كناره گیری می كند و این چند روز را هم به خاطر احترام به نوروز صبر كرده بود تا مراسم عید ملّی برگزار شود.
وی در جلسه 9 آبان 1304 مجلس شورای ملی نیز با انتقال سلطنت به ژنرال رضاخان كه او را «قلدر» خوانده بود مخالفت شدید كرد.

*****
شورای عالی معارف (فرهنگ) ایران نخستین جلسه خود را به ابتكار میرزاعلی اكبر دهخدا در روز نوروز 1301تشكیل داد و در همان جلسه درباره تعطیلات نوروزی مدارس كه بعداً به اقتباس از ساسانیان یك هفته تعیین شد، به بحث و مذاكره پرداخت و قرار شد كه پیشنویس «قانون اساسی معارف» تنظیم و به پارلمان داده شود.
در آن زمان، همه امور فرهنگی ایران از آموزش و پرورش تا كتاب و هنر و فرهنگ و صدور پروانه انتشار جراید در دست این شورا، مركب از ادباء، دانشمندان و اندیشمندان تراز اول كشور بود.

*****
از سال 1307 هجری خورشیدی، همانند عهد باستان، اعلام ترفیع نظامیان به نوروز موكول شد. بعدا اعلام بخشودگی تمام و یا قسمتی از مجازات محکومان نیز همانند عهد باستان، به نوروز موکول شد.
کوروش بزرگ نوروز را برای دادن ترفیع به نظامیان و بخشودگی محکوم شدگان در نظر گرفته بود.

*****
ناوگان ایران كه با كمك ایتالیای عهد موسولینی به طور محرمانه ایجاد شده بود در نخستین نوروز پس از ورود به خلیج فارس، به پایگاه نظامی انگلستان در «باسعیدو» حمله بُرد و آن را به خاك وطن باز گردانید. انتخاب نوروز برای حمله به این سبب بود که انگلیسی ها انتظار نداشتند ایرانیان در روز ملی بزرگ خود دست به این کار بزنند. انگلستان كه از قرن شانزدهم نمی خواست ایران نیروی دریایی موثر داشته باشد در ماجرای شهریور 1320، و با توسل به نیرنگ، ناوگان ایران را نابود كرد. دولت لندن هیچگاه مایل نبوده است که کشورهای حوزه خلیج فارس دارای قدرت دریایی شوند. سیاست این دولت بود که باعث شد در این منطقه کشورهای کوچک متعدد به وجود آید تا اجبارا مطیع قدرتهای خارج از منطقه باشند.

*****
نوروز 1318 هجری خورشیدی بهره برداری از راه آهن سراسری ایران آغاز و بدعتی شد كه مانند دوران ساسانیان كارهای مهم از نوروز آغاز شود. مصدق قبلا در مجلس به لایحه کشیدن این خط به صورت مستقیم و سراسری (نه، شبكه) از یک بندر در جنوب به یك بندر در شمال كشور اعتراض کرد که قرار بود از محل عوارض قند و شکر ساخته شود و آن را طبق دیکته خارجی و با مقاصد نظامی اعلام داشت و گفت که اگر به صورت شبکه و میان مناطق اقتصادی کشور و شهرهای بزرگ باشد فایده بخش است و سئوال کرد که چه ضرورتی ایجاب می کند که این خط به یک بندر غیر تجاری در شمال منتهی شود. پس از اشغال نظامی ایران در شهریور 1320 تازه ایرانیان متوجه شدند که مقاصد نظامی یعنی چی. متفقین از این خط برای حمل اسلحه و مهمات میان غرب و شوروی استفاده کردند.

مصدق

*****
    در سال 1330، دكتر مصدق روز 29 اسفند هر سال را روز ملی شدن صنعت نفت ایران؛ یک جشن ملی و تعطیل عمومی اعلام كرد و به این ترتیب، یك روز بر تعطیلات نوروزی اضافه شد.
    دكتر مصدق در پیام نوروزی سال 1331 خود ایرانیان را به ایستادگی و پایمردی در برابر سلطه و استثمار خارجی فراخوانده و اشاره كرده بود كشوری كه استقلال واقعی و حاكمیت ملی تمام عیار نداشته باشد، در جامعه بین المللی فاقد عزت و احترام است.
     او در نطق نوروزی سال 1332 خود به مردم اطلاع داد كه پیشنهادهای غرب برای حل مسأله نفت را رد كرده است و بنابراین، مردم باید كمربندها را محكمتر كنند و آماده هرگونه جانفشانی برای وطن و خنثی كردن توطئه ها باشند.
     دکتر مصدق در پی سه سال زندان و ده سال تبعید غیر قانونی در احمدآباد ساوجبلاغ در 14 اسفند 1345 درگذشت و ایرانیان نوروز سال 1346 را در اندوه فوت او به آرامی و خیلی ساده برگزار کردند و از این که دولت وقت اجازه تشییع جنازه و شرکت در مراسم تدفین و برگزاری مجالس ترحیم نداده بود خشمگین بودند. دولت وقت با درج یک اطلاعیه کوتاه فوت وی را اعلام داشته بود و روزنامه ها را از درج هرگونه مطلب دیگر و آگهی های تسلیت ممنوع کرده بود.

محمدداوود

*****
    سالها صحبت از ایجاد كنفدراسیون ایران و افغانستان در میان بود. در نوروز سال 1339 (سال 1960)، سردار محمدداود صدراعظم وقت افغانستان به ایران آمد تا درباره این موضوع بررسیهای تازه ای صورت گیرد و به این سبب، وی هم در مراسم نوروز آن سال شركت كرد، زیرا نوروز آیین مشترك مردم دو كشور است كه تا قرن نوزدهم قلمرو حكومتی واحدی را تشكیل می دادند. اتباع دو کشور دارای نیاکان (تاریخ) زبان و فرهنگ مشترک هستند و به همین دلیل طبق نظر جامعه شناسان از جمله «ماکس وبر» یک ملت محسوب می شوند، و به همین صورت تاجیكهای فرارود (پارسیان) كه اینک در چند كشور زندگی می كنند.
    ترس از همین خویشاوندی و وحدت فرهنگی است که در سالهای اخیر فشارهای تازه ای وارد می آید که افغانها و به ویژه پشتونها به ایران و پارسیان منطقه فرارود (تاجیکها) نزدیک نشوند.
     در مذاکرات محرمانه نوروز 1339 سردار محمدداود خان با مقامات ارشد دولت ایران طرح ایجاد كنفدراسیون ایران و افغانستان مطرح شد که [معمّاگونه] به روزنامه های اروپا درز کرد و انتشار آن باعث مخالفت شدید دولت لندن و دولت مسکو شد. مسکو از آن می ترسید که تاجیکهای منطقه فرارود دوباره بپاخیزند و خواهان الحاق به آن کنفدراسیون شوند و لندن بیم داشت که خط مرزی «دوراند» مآلا غیرقانونی اعلام و قبایل پشتون که با ترسیم این خط ازهم جدا شده اند به افغانستان بپیوندند. همین مخالفت ها مانع از اجرای طرح شد.

*****
در نوروز سال 1342 هنگامی كه هزاران نفر در صحن و حرم حضرت معصومه و مساجد اطراف آن در قم اجتماع كرده و برای حلول سال نو لحظه شماری می كردند، اعلامیه آیت الله خمینی به اطلاع آنان رسید كه ضمن آن تأكید شده بود كه ایران فروخته شده، استقلال، عزت و عظمت آن از دست رفته، مستعمره شده و ما، دیگر عید نداریم و باید عزا بگیریم.
این اعلامیه كه به اعلامیه «اعلام خطر می كنم» معروف شده سرآغاز مبارزه ای شد که تا 22 بهمن ماه سال1357 ادامه داشت.

*****
ایرانیان مقیم كشورهای دیگر، همچنین ایرانی تبارها، كردها، تاجیكها، افغانها و ... مشابه یكدیگر مراسم نوروزی را در هرجا كه باشند باشكوه تمام برگزار می كنند و در این زمینه خود را بیش از ایرانیان داخل كشور موظف می دانند. در سالهای اخیر، بسیاری از كشورها و نیز ایالتهای آمریكا نوروز را به عنوان روز ملی ایرانیان و ایرانی تبارها به رسمیت شناخته اند، و این به آن معنی است كه یك ایرانی و ایرانی تبار می تواند روز نوروز كار نكند و مزد بگیرد. پارسیان هند كه 13 قرن پیش از ایران مهاجرت كرده و در حفظ فرهنگ ایرانی تعصب خاص نشان می دهند، در شناساندن نوروز و رسوم كهن ایرانیان به سایر ملل و برگزاری جشنهای ایرانی تلاش بسیار كرده اند.

*****
    انتقاد و اعتراض اصولگرایان به جشن های نوروزی سال 1390، ایرانگرایی و بیش از حد بکاربردن کلمات ایران، ایرانی و ایرانیان!

    جامعه روحانیت مبارز شیراز در نامه‌ای خواستار لغو جشنواره نوروز شد که قرار بود اوایل فروردین 1390 (مارس 2011) در تخت جمشید برگزار شود. به گزارش وقت ایسنا [یک خبرگزاری داخلی تهران]، اعضای این جامعه ۲۸ اسفند 1389 در نامه خود تاکید کرده بودند که برگزاری جشنی با این حجم گسترده تبلیغاتی به مصلحت نظامِ الهیِ جمهوری اسلامی ایران نبوده و به نوعی عقب‌گرد از فرهنگ اصیل اسلامی است.
    این نامه به امضای اسدالله ایمانی، نماینده رهبری جمهوری اسلامی در استان فارس و امام جمعه شیراز نیز رسیده بود.
    رئیس جمهور وقت ـ محمود احمدی‌نژاد از سال 1389، به برگزاری «جشن جهانی نوروز» در تخت جمشید (پرسپولیس) پرداخته بود و از سران کشورهای منطقه و مقامات این کشورها به شرکت در مراسم آن سال (نوروز 1390) دعوت کرده و اعتراض و انتقاد مذکور به همین سبب بود. جامعه روحانیت مبارز شیراز در نامه خود، با اشاره به برنامه ریزی مسئولان اجرایی برای حضور ۲۰۰ موسیقیدان از سراسر کشور و حتی خارج از ایران در جشنواره نوروز، چنین تمهیداتی را موجب نگرانی روحانیت متعهد، مؤمنین و دلسردی نیروهای حزب‌الله دانسته بود.

علي مطهري

در اسفندماه 1389 از سوی برخی اصولگرایان جمهوری اسلامی انتقادهای علنی از «ملی گرایی ایرانی» هم انتشار یافته بود!. برخی از منتقدین، بیان مکتب ایرانی و ملی گرایی و تجلیل از کوروش بزرگ [بنیادگذار کشور ایران] را یک فتنه ـ فتنهِ ی در حال شکل گیری خوانده بودند.
علی مطهری [فرزند آیت الله مرتضی مطهری] نماینده مجلس شورای اسلامی در نطق میان دستور ۱۸ اسفند 1389 خود ضمن اشاره به برنامه ای که برای برگزاری جشن های نوروز سال 1990 در تخت جمشید تنظیم شده بود گفته بود که تِز مکتب ایرانی، دارد انقلاب اسلامی را تهدید می‌کند. مطهری مطرح کردن بحث هایی همچون «مکتب ایرانی، منشور نوروز و برتری نژاد ایرانی» را اشتباه دانسته بود.
به گزارش وقت بی بی سی فارسی، احمد توکّلی دهم اسفند 1389 در نامه ای نوشته بود که احمدی نژاد [رئیس جمهور وقت] در گفت و گوی تلویزیونی اخیر خود، 45 بار از کلمات «ایران»، «ایرانی» و «ایرانیان» استفاده کرد، بدون اینکه نامی از «اسلام» ببرَد. وی همچنین از اینکه احمدی نژاد شهروندان کشور را «تافته جدابافته» وانمود می کند سخنان او را گزافه خوانده بود!. به گزارش بی بی سی، توکلی در نامه سرگشاده خود نوشته بود که تکرار کلمه «ایران» در سخنرانی های وقت احمدی نژاد و پرهیز او از به کار بردن کلمه «اسلام» تعمّدی بود.

در قلمرو رسانه‌ها

اسماعیل عباسی روزنامه نگار و کاریکاتوریست ژورنالیستی با 5 دهه تجربه روزنامه نگاری ـ نگاهی کوتاه به کارنامه او

اسماعیل عباسی

اسماعیل عباسی روزنامه نگار معاصر یکم فروردین 1329 به دنیا آمده و از نوزده سالگی گام به جهان روزنامه نگاری گذارده است. عباسی متولّد طالقان که از دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی مدرک روزنامه نگاری گرفته است کار روزنامه نگاری را از سال 1348 و از روزنامه اطلاعات آغازکرده است. وی به موزات تنظیم اخبار دریافتی از خبرنگاران روزنامه اطلاعات در گوشه و کنار کشور (اصطلاحا سرویس شهرستانها) در گروه هنر و ادب این روزنامه نیز مطلب می نوشت. در آن زمان سردبیر اخبار خارج از تهران روزنامه اطلاعات، یک روزنامه نگار حرفه ای معروف به نام نورالدین نوری بود. عباسی که درعین حال یک کاریکاتوریست برجسته است سپس در تحریریه روزنامه اطلاعات تهیه و تنظیم اخبار اجتماعی را بر عهده گرفت و آخرین سمت او در این روزنامه، عضو انتخابی شورای سردبیری (با رای اعضای تحریریه) بود.
    عباسی از نخستین روز تاسیس «همشهری» به همکاری با این روزنامه پرداخت و به تشویق و جلب سایر روزنامه نگاران قدیمی (و عمدتا خانه نشین و برکنارشده) در پیوستن به «همشهری» دست زد و همین قدیمی ها که روزنامه نگاران حرفه ای کشور بودند «همشهری ـ روزنامه شهرداری تهران» را به صورت روزنامه شماره یک کشور درآوردند. همین ها زمانی تیراژ کیهان و اطلاعات را به یک میلیون نسخه در روز رسانده بودند.
    عباسی که از آذرماه 1371 در همشهری آغاز بکار کرده بود، نخست دبیر میز اخبار و مطالب شهری بود. در آن زمان اخبار شهری، حرف اول را در «همشهری» می زدند زیرا که ماهیّت این روزنامه؛ شهری، آموزشی و «فرهنگی ـ اقتصادی» بود. انتظار مردم از این روزنامه هم همین بود. عباسی در طول دبیری میز شهری که سالها به درازا کشید توجه خودرا روی مطالب «محیط زیست» متمرکز ساخت که تا آن تاریخ طرف بی توجهی قرارگرفته بودند.
    عباسی سپس مسئول میز «گزارش روز» شد که به صورت فیچر تهیه می شد. می دانیم (طبق نظرسنجی ها) مخاطبان خواهان دنبال کردن و پرداختن مهمترین و یا جالبترین موضوع روز هستند (فیچرنویسی). چند سال بعد، عباسی به سمت دبیر عمومی روزنامه همشهری منصوب شد که تا اَمُرداد 1393 در این سمت بود و در این ماه از همشهری بازنشسته شد. [دبیر عمومی = پابلیک ادیتور Public Editor، دبیر میزی که در ارتباط با مردم و مخاطبان است و نظرات آنان درباره امور شهر و کشور را دریافت و منعکس و ایراد و انتقاد و همچنین تقدیر و تمجید از مطالب روزنامه را به سردبیری اطلاع می دهد و تا حل مسئله آن را دنبال می کند]. روزنامه های ایران تا سال 1373 «پابلیک ادیتور» نداشتند و دکتر فریدون وردی نژاد آن را که از دیرباز در کشورهای پیشرفته (در روزنامه نگاری) وجود داشت وارد روزنامه های ایران کرد که از روزنامه ملّی (روزنامه ایران) آغاز شد. مقام یک پابلیک ادیتور که باید تجربه کار در میزهای مختلف تحریریه (اصطلاحا؛ اطاق خبر) را داشته باشد تا در همه زمینه ها بتواند پاسخگوی مخاطبان باشد در حد معاونت سردبیری است. دبیر عمومی که نامه های به سردبیر و تلفن ها و ایمیل های به روزنامه به دست او داده می شود در همه جلسات شورای دبیران (در ایران، شورای سردبیری) شرکت می کند.
    انجمن های پاسدار محیط زیست چهار بار در چهار سال مختلف از اسماعیل عباسی به خاطر کمک به اهداف جلوگیری از آلودگی محیط زیست تقدیر کرده اند.
    عباسی به موازات نوشتن خبر و نظر با قلم، از انعکاس واقعیات جامعه به صورت کاریکاتور (طنز ترسیمی) غافل نبوده است. در قرن 21 همین کاریکاتورها و صفحات عکس و کاریکاتور روزنامه ها مخاطب جلب می کند. انسان قرن 21 و عصر اینترنت حوصله خواندن مطالب طولانی روزنامه ها را ندارد. کاریکاتورها عباسی در همه نشریات می توانند چاپ شودند. به این ترتیب، از لحاظ کاریکاتور، عباسی یک روزنامه نگار «فری لنس» است و کاریکاتورهای او در انحصار یک نشریه نیستند. کاریکاتورهای عباسی تاکنون در گل آقا، نشریات موسسه اطلاعات، ماهنامه کیهان و ... انتشار یافته اند. وی در بسیاری از همایش های کاریکاتوریست ها شرکت کرده و دبیر همایش بین المللی کاریکاتور تهران است. عباسی که مدرّس کاریکاتور ژورنالیستی است از اعضای هیات داوری بین المللی تعیین کاریکاتورهای برتر است و در جشنواره های مربوط شرکت می کند.
    اسماعیل عباسی بمانند همه روزنامه نگاران بازنشسته، بکار قلم در مجلات و مقاله نگاری ادامه می دهد و در برخی از مجلات، مشاور سردبیر است.

کُپی روی جلد شماره 92 مجله روزنامک (28 اسفند 1400)

    ادیشن آنلاین این مجله در این آدرس:
    www.rooznamak-magazine.com

سایر ملل

قانون مدنی سال 1804 فرانسه که جهانی شده و دادن مقام را تنها به شایستگان روا داشته است

قانون مدنی فرانسه (Code Civil des Francais) معروف به کُد ناپلئون از 21 مارس 1804 (مصادف با نوروز ایرانیان) به اجرا درآمد. این قانون بسیار مهم هرگونه امتیاز خانوادگی را لغو، آزادی مذهبی اعلام و استخدام دولتی را منوط به داشتن شرایط تعیین شده و دادن شغل به بهترین دارنده شرایط را تعیین و تاکید براین کرده بود که مقام دولتی باید به شایسته ترین فرد از میان داوطلبان و یا معرفی شدگان داده شود و تخلّف از این موازین را جرم دانسته و مجازات تعیین کرده بود. این قانون که تاثیر زیاد در پیشرفت فرانسه داشت در اندک زمان، نخست در کشورهای اروپایی دیگر و سپس در جهان گسترش یافت و الگو شده است.
سایر کُدهای ناپلئونی که پیش و بعد از این قانون تدوین و به اجرا گذارده شده بود شامل قانون کیفر عمومی و آیین دادرسی، قانون آموزش و پرورش (مدرسه و تحصیل)، عطف به ماسبق نشدن قانون، حکومت و مدیریت و رفتار عمومی در چارچوب قانون (حکومت قانون)، قانون خانواده ازجمله رئیس خانواده قراردادن شوهر و سایر قوانین ازجمله مجازات سنگین برای مرتکبین تقلّب در مالیات بودند.
انقلاب فرانسه 13 سال پیش از اجرایی شدن قانون مدنی فرانسه، فئودالیسم و امتیازات طبقه خواص، استبداد و رفتار مستبدانه، مجازات بدون محاکمه، هرگونه تبعیض، تمرین و تبلیغ خرافات را لغو و منع و حقوق انسان را مشخص و اعلام کرده بود.

دختر سالوادور آلنده 30 سال پس از قتل پدر رئیس مجلس نمایندگان شیلی شد

ایزابل آلنده

مجلس نمایندگان شیلی در جلسه 18 مارس 2003 ایزابل آلنده Isabel Alende را به ریاست خود بر گزید. ایزابل (متولد 18 ژانویه 1945 و معروف به Isabel Alende Bussi ـ بوسی نام خانوادگی شوهرش) نماینده حزب سوسیالیست شیلی در مجلس بود كه این حزب را پدر او سالوادور آلنده تاسیس كرده است. سالوادور آلنده كه در سال 1970 به ریاست جمهوری شیلی انتخاب شد پس از ملی كردن شركتهای آمریكایی از جمله شركت تلفن شیلی و در پیش گرفتن موضع ضد آمریكایی، با دشمنی این دولت رو به رو شد و طبق گزارشها و اسنادی كه در مطبوعات انتشار یافته ژنرال پینوشه نظامی ارشد وقت شیلی به تشویق و با كمك سازمان اطلاعات مركزی آمریكا (سیا) در 11 سپتامبر 1973 بر ضد او كودتا كرد كه در جریان تصرف ساختمان ریاست جمهوری كشته شد. پس از کودتا، ایزابل به همراه مادر و خواهرش نخست به کوبا گریخت و سپس در مکزیک اقامت کرد و در سال 1989 که فضای سیاسی شیلی تغییر یافت از تبعید 16 ساله به میهن بازگشت و سال بعد نماینده مجلس شد. ایزابل [با ایزابل آلنده نویسنده و ژورنالیست اشتباه نشود] از 12 مارس 2010 سناتور شده است . وی نایب رئیس حزب سوسیالیست شیلی است.

برخی دیگر از رویدادهای 21 مارس

1801: میان نیروهای نظامی فرانسه و انگلستان در باریکه ساحلی ابوقیر مصر واقع در نزدیکی اسکندریه جنگ درگرفت که در این جنگ انگلیسی ها پیروز شدند و اسکندریه باردیگر به دست آنان افتاد. در این جنگ، شمار نیروهای فرانسوی 18 هزار تن بود که بیش از دو هزار تلفات داده بودند.

1857: یك زمین لرزه شدید بیش از 107 هزار تن از مردم توكیو (ژاپن) را كشت.

1907: نیروهای نظامی ایالات متحده كشور «هُندوراس» را عملا اشغال نظامی كردند.

1919: درحالی که بلشویک های روسیه درگیر جنگ داخلی و نیز استقرار نظامیان قدرت های جهانی وقت در میهنِ شان بودند (که دو سال بعد پایان یافت)، در مجارستان نظام کمونیستی اعلام شد.

1923: چارلز هیوز وزیر امور خارجه وقت آمریكا پیشنهاد به رسمیت شناختن شوروی را رد كرد.

1925: طبق قانونی که به تصویب مجلس رسیده بود، از چنین روزی در سال 1304 هجری خورشیدی نوشتن تاریخ مكاتبات در ایران با تقویم هجری خورشیدی رسمی شد.

1935: نوروز 1314) وزارت امورخارجه ایران به ملل دیگر اعلام کرد که پرشیا، پرسا و پرسه را «ایران» و پرشیان و پرسان را «ایرانی» بنویسند و بگویند.
به باور برخی مورخان، این اقدام ضرورت نداشت زیراکه با شنیدن و یا خواندن واژه پرشیا، در ذهن خارجی یک امپراتوری بسیار وسیع توانمند از لیبی تا رود سِند و از رومانی امروز، داغستان روسیه و خجند (واقع در کنار رود سیحون = سیردریا) تا بحرین و عُمّان مجسم می شد و دعاوی احتمالی قابل توجیه بود. به علاوه، واژه ایران در آن زمان برای بسیاری از خارجیان نامأنوس بود. دولت های دیگر و برای مثال؛ مصر و یونان اصرار نکردند تا خارجیان نام های محلی دو کشور را بکار برند.

1939: دولت هیتلر بندر دانتزیك (گدانسك) را كه ضمن قراردادهای پایان جنگ جهانی اول از خاك آلمان جدا شده بود و بعدا لهستان آن را ضمیمه خود ساخته بود مطالبه كرد.

1942: نیروهای آلمان در حوزه مدیترانه به جزیره مالت مستعمره انگلستان حمله بردند.

1945: برای نخستین بار ژاپنی ها برضد نیروهای آمریكا بمب بالدار (نوعی هواپیمای بدون خلبان) استفاده كردند.

1947: ترومن رئیس جمهوری وقت آمریكا دستور داد كه همه كاركنان دولت آمریكا نسبت به دولت سوگند وفاداری یاد كنند.

1955: ماكاریوس اسقف قبرس و رهبر مبارزات استقلال طلبانه این كشور از استعمار انگلستان، خواستار پیوستن این جزیره به یونان شد.

1960: پلیس دولت اقلیت سپیدپوستان فدراسیون آفریقای جنوبی تظاهرات و اجتماع اعتراضی سیاهپوستان (اکثریت مردم) این فدراسیون در شهر شرپویل Sharpeville را با خشونت سرکوب کرد که ضمن آن 69 تن کشته و 180 سیاهپوست دیگر مجروح شدند. تاریخنگاران عنوان این خشونت را «کشتار شرپویل» نوشته اند.

چند جسد برزمين افتاده از کشتار شرپويل

1975: نظام سلطنتی 3000 ساله اتیوپی (حبشه) ملغی شد.

1980: جیمی کارتر رئیس جمهوری وقت آمریکا به نشانه اعتراض به اعزام نیروی نظامی از جانب دولت شوروی به افغانستان، بازی های المپیک تابستانی مسکو را تحریم کرد و متعاقب او، چند دولت دیگر. مسکو در واکنش خود اعلام داشت که به خواست دولت کابل چند یکان نظامی را به آن کشور فرستاده است که پس از رفع نیاز کابل، بازگردانیده خواهند شد.

1990: نامیبیا (افریقای جنوب غربی سابق آلمان) استقلال یافت. پس از شكست آلمان در جنگ جهانی اول، این سرزمین تحت قیمومت دولت آفریقای جنوبی قرار گرفته بود كه بعدا حاضر به تخلیه آن نمی شد. مردم این سرزمین به رهبری «سام نجومه» دست به مبارزه زدند كه سالها طول طول كشید و سر انجام پیروز شدند و پس از كسب استقلال سام نجومه را به ریاست جمهوری نامیبیا برگزیدند.

1991: راجیو گاندی 47 ساله پسر بزرگ بانو گاندی و نوه نهرو كه پس از قتل مادرش در سال 1984 نخست وزیر هند شده و 5 سال حکومت کرده بود در جریان مبارزات انتخاباتی در یك انفجار انتحاری كه یك زن «تامیل نادو» آن را به وجود آورده بود كشته شد. پدر «راجیو» از پارسیان هند بود.

راجيو گاندي

مطالعه این سایت و نقل مطالب آن با ذكر ماخذ (نشانی کامل سایت و نام مولف آن) آزاد است، مگر برای روزنامه های متعلق به دولت و دستگاههای دولتی؛ زیرا كه مولف این سایت اكیدا «روزنامه نگاری» را كار دولت نمی داند. روزنامه عمومی به عنوان قوه چهارم دمكراسی باید كاملا مستقل از دولت و سازمانهای عمومی باشد تا بتواند رسالت شریف خود را به انجام برساند.

تماس با مولف:

editor (a) iranianshistoryonthisday.com
n.keihanizadeh (a) gmail.com